Wymiana informacji między naukowcami odgrywała istotną rolę w rozwoju nauki... od zawsze. Czy warto korzystać z możliwości, jakie dają nam współczesne technologie?

Ludzie nauki chętnie korzystają z różnych naukowych serwisów społecznościowych (academic social networks), takich jak np. ResearchGate, Academia.edu oraz Twitter i wielu innych. Oczywiście wymienione serwisy społecznościowe nie są bez wad, jak również nie można nie zauważyć faktu, że nie wszyscy są ich zwolennikami. Jednak nie zmienia to faktu, że zarówno ResearchGate, jak i Academia.edu (i inne naukowe portale społecznościowe) mają liczne grono swoich fanów.

Narzędzia wspierające działania promocyjne w nauce.

Z przeprowadzonych kilka lat temu przez „Nature” - jedno z najstarszych i najbardziej prestiżowych czasopism naukowych - sondaży wynika, że dla celów zawodowych naukowcy na świecie dużo chętniej używają Twittera niż Facebooka, traktując tego pierwszego, jako doskonałe źródło do szybkiego informowania oraz „zbierania” informacji na temat aktualnych wydarzeń w świecie nauki (np. konferencji, nowych projektów). Dużą popularnością cieszyły się także wspomniane portale - ResearchGate i Academia.edu - używane przez większość naukowców, jako „skrzynki kontaktowe” do budowania relacji zawodowych, „podglądania” tego, co robi konkurencja oraz zamieszczania i dzielenia się swoimi publikacjami (zgodnie z obowiązującym prawem). Mimo że upowszechnianie wyników badań i udostępnianie publikacji naukowych jest dziś łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej, swobodne przekazywanie wiedzy napotyka wciąż na pewne ograniczenia – praktyczne wykorzystanie mediów, w tym naukowych serwisów społecznościowych może skutecznie wspomóc proces promocji nauki.

Jakie są pożytki płynące z dostępu do wiedzy i publikacji naukowych? Jest ich wiele – jednym z nich jest ograniczanie niepotrzebnego, a bardzo kosztownego powielania prac badawczych. Biblioteka Politechniki Gdańskiej / GUT Library wspomaga proces upowszechniania wyników badań prowadzonych na Politechnice Gdańskiej (np. promując je w mediach społecznościowych (zob. #MOSTWiedzy na Twitterze), rozwijając własne repozytorium publikacji naukowych (zob. https://mostwiedzy.pl/pl/), promując wykorzystywanie naukowych serwisów społecznościowych oraz narzędzi związanych z szeroko pojętą działalnością naukową (wspomniane ResearchGate, Academia.edu, Twitter oraz Impactstory i Publons (m.in. w zakresie recenzowania i redagowania prac naukowych, udostępniania informacji o sile oddziaływania dorobku naukowego w sieci i oceny wykorzystywanych oprogramowań w badaniach naukowych).

Czy promocja nauki jest konieczna?

Jeśli zastanawiasz się nad tym…

…czy promocja nauki jest konieczna? 
…czy promocja nauki jest trudna?
…dlaczego naukowiec ma poświęcać dodatkowy czas na „promowanie siebie i swojego dorobku”?
…kto może pomóc naukowcom w promowaniu ich dorobku?
…czy upowszechnianie nauki odbywa się poza nauką?
…czy promowanie własnych badań jest czymś uwłaczającym etosowi „prawdziwego naukowca”? 

… zachęcamy do zapoznania się z artykułem Emanuela Kulczyckiego „Blog naukowy oraz inne narzędzia promocji nauki i naukowca w sieci”.

Podsumowując, naukowe portale społecznościowe mogą stać się ogromnym ułatwieniem w rozwijaniu komunikacji naukowej - polecamy przetestować multiwyszukiwarkę Biblioteki PG w tym temacie, wpisując „How to use Twitter for academic research”.

Społecznościowe portale naukowe i ORCID.

Jeśli celem działania ma być promowanie pracy naukowej, nawiązywanie relacji z innymi naukowcami oraz posiadanie bieżącej informacji o tym, co robią inni - należy zarejestrować się w bazie ORCID i otrzymać swój unikalny numer  ORCID (ORCID  to unikalny identyfikator dla autorów publikacji naukowych) oraz założyć  konto w portalach ResearchGate, Academia.edu, Twitter.

W celu upowszechniania wyników badań, naukowcy nie tylko publikują artykuły naukowe, ale także udostępniają dane badawcze.

Dane badawcze, które zostały opisane, przechowywane i publikowane zgodnie z międzynarodowym standardem (opisanym w dokumencie: „FAIR Guiding Principles for scientific data management and stewardship”, 2016) określane są jako FAIR Data. FAIR to akronim, a zarazem słowo, które kojarzy się z angielskim wyrazem „fair (pol. „uczciwy”, „zgodny z zasadami”). Akronim FAIR stanowi skrót utworzony z pierwszych liter 4 angielskich wyrazów (findable, accessible, interoperable, reusable).

Zasady FAIR Data służą jako wytyczne dla umożliwienia ponownego wykorzystania danych naukowych w opisanych warunkach zarówno przez ludzi, jak i przez maszyny.

Nie wszystkie zbiory danych mogą posiadać otwarty charakter, w szczególności dotyczy to danych osobowych.

Zbiór zasad FAIR Data odnoszących się do opublikowanego zbioru danych składa  się z 4 atrybutów. Dane badawcze powinny być łatwo odnajdywalne, dostępne, interoperacyjne (czyli muszą one posiadać takie cechy, by można było je połączyć z innymi danym) i nadające się do wielokrotnego użytku.

Dane badawcze zawsze powinny być zabezpieczone.