FAQ | Politechnika Gdańska

Treść strony

FAQ

Szkolenia i materiały
 
Na stronie NCN umieszczono wytyczne dla wnioskodawców do uzupełnienia Planu Zarządzania Danymi.
Pomocne materiały znajdują się również na stronie Centrum Kompetencji Otwartej Nauki Biblioteki Politechniki Gdańskiej (CKON) oraz profilu naukowym Pani mgr Magdaleny Szuflity-Żurawskiej.
Centrum Kompetencji przygotowało przykładową formatkę dedykowaną pracownikom PG. Zaleca się aby każdy wnioskodawca z PG rozbudował swój Plan Zarządzania Danymi o informacje zebrane przez CK.
 
Większość informacji zamieszczonych na stronie CK dostępna jest bez ograniczeń.
Dostęp do część materiałów dedykowanych pracownikom Politechniki Gdańskiej wymaga zalogowania na konto uczelniane.
 
W wielu otwartych repozytoriach znajdują się Plany Zarządzania Danymi międzynarodowych projektów, które są w trakcie realizacji lub są zakończone. Jednym z takich repozytoriów jest Zenodo.
Dla pracowników Politechniki Gdańskiej (PG) Centrum Kompetencji Otwartej Nauki Biblioteki Politechniki Gdańskiej (CK) przygotowało przykładową formatkę, w której są zawarte informacje wspólne dla pracowników PG. Zaleca się aby każdy wnioskodawca z PG rozbudował swój Plan Zarządzania Danymi o informacje zebrane przez CK.
 
Centrum Kompetencji Otwartej Nauki Biblioteki Politechniki Gdańskiej (CK) cyklicznie prowadzi szkolenia związane z Planem Zarządzania Danymi. Proszę śledzić stronę CK oraz Biuletyn PG.
Prezentację ze szkolenia zamieszczone są na profilu naukowym Pani mgr Magdaleny Szuflity-Żurawskiej.
W przypadku większej grupy osób zainteresowanych możliwe jest zorganizowanie odrębnego szkolenia. W takim przypadku prosimy o kontakt z liderem CK mgr Magdaleną Szuflitą-Żurawską.

Dane badawcze i metadane
 
Dane badawcze są FAIR, gdy:
  1. można je łatwo odnaleźć (Findable)
  2. są dostępne za darmo (Accessible)
  3. są interoperacyjne (Interoperable)
  4. można ponownie je użyć (Reusable)
 
Metadane to zbiór informacji o danych badawczych, które pozwalają zrozumieć jak powstały dane. Metadane przede wszystkim odpowiadają odbiorcy na pytanie: Kto? Kiedy? Czym? oraz W jakich warunkach? wytworzono dane. Stosowanie standardów metadanych ułatwia opisywanie danych.
 
Standard opisu metadanych jest to zbiór informacji zebranych według pewnego schematu. Przez lata wyodrębniono pewne cechy wspólne jakie muszą zostać podane, aby dobrze opisać dane badawcze w konkretnych dyscyplinach naukowych. Standard opisu metadanych jest charakterystyczny dla każdej dyscypliny naukowej. Zdarza się, że kilka dyscyplin używa tego samego ogólnego standardu. Ogólne standardy metadanych to Dublin Core i Data Cite, czy też Data Documentation Initiative (DDI). Dobrze wybrany standard opisu metadanych zwiększa szanse na zainteresowanie odbiorcy z danej dziedziny nauki.
 
Najlepiej odwiedzić otwarte repozytoria danych badawczych i poszukać wyników badań podobnego typu, jakie planują Państwo wykonać. Przy każdych udostępnionych danych badawczych jest informacja w jakim standardzie można pobrać metadane.
 
Nie. To naukowiec decyduje w jakim standardzie będzie opisywał dane badawcze, chcąc trafić do konkretnych odbiorców.
 
Zarówno metadane jak i dane badawcze powinny być jednoznacznie identyfikowalne. Jednoznaczna identyfikacja jest zapewniona przez przypisanie trwałego identyfikatora (ang. persistent identifier). Najpopularniejszym trwałym identyfikatorem jest DOI (ang. Digital Object Identifier). Występują również inne trwałe identyfikatory jak: URN (ang. Uniform Resource Names), ARK (ang. Archival Resource Keys) czy HDL (ang. Handle System). Repozytorium MOST Danych zapewnia numer DOI dla każdego zbioru danych i metadanych. Ponadto w bazie Politechniki Gdańskiej, powiązane ze sobą zbiory danych, tworzących pewną grupę, będą mogły wkrótce (III/IV kwartał 2020) zostać opatrzone odrębnym numerem DOI dla danej grupy.
 
Dane powinny być tak otwarte, jak to możliwe i na tyle zamknięte, na ile to jest konieczne, dlatego zalecamy wybranie jednej z otwartych licencji Creative Commons. W przypadku kiedy dane nie mogą zostać udostępnione z wykorzystaniem otwartych licencji można wybrać licencję Copyright, udostępnić treść własnej licencji lub wykorzystać model udostępnienia Restricted access.
NCN w swoich rekomendacjach zaznacza, że dane powiązane z artykułami naukowymi powinny być udostępniane zgodnie z warunkami licencji Creative Commons Public Domain (licencja CC0).
Za prawidłowy dobór licencji odpowiada osoba je udostępniająca. Centrum Kompetencji BPG może pomóc w doborze właściwej licencji lub wyjaśnić ich zakres.
 
Restricted access nie jest licencją, jest to model udostępnienia danych, który pozwala na ograniczenie dostępu do publikowanych danych. W momencie wyboru tej opcji należy określić zasady dostępu. W tym modelu publicznie dostępne są tylko metadane, a dostęp do danych może udzielić tylko twórca datasetu.
 
Nie. Wybierana licencja dotyczy tylko udostępnianych danych badawczych. Wszystkie elementy opisujące (metadane) opublikowany w serwisie MOST Wiedzy zasób dostępne są, o ile nie zaznaczono inaczej, na licencji Creative Commons CC0.
 
Nie wszystkie dane muszą i mogą być publikowane. Przy doborze danych do opublikowania należy zwrócić uwagę na aspekty prawne (w tym licencje i możliwość ponownego wykorzystania), charakter danych (np. dane wrażliwe), proces patentowy, itp. Informacje o tym jakie dane zostaną udostępnione i powody dlaczego część z nich nie zostanie udostępniona należy zawrzeć w Planie Zarządzania Danymi.
 
Nie ma odpowiedzi uniwersalnej. W tym wypadku zapewne będą to w jakiś sposób utrwalone zachowania społeczne oraz ich efekt.
 
Polityka otwartości mówi, że dane powinny być tak otwarte, jak to możliwe i na tyle zamknięte, na ile to jest konieczne. Jeśli dane przetwarzane/wytwarzane podczas projektu nie mogą zostać udostępnione w otwartym dostępnie należy to jasno zaznaczyć w Planie Zarządzania Danymi wraz z wyjaśnieniem przyczyny. W takim wypadku można wykorzystać model udostępnienia Restricted access.

System MOST Wiedzy
 
Nie. Natomiast, jak w większości otwartych repozytoriów, istnieje limit rozmiaru danych (~20 GB) jaki może posiadać wgrywany zbiór danych.
 
Baza Polityk OA dostępna jest w portalu MOST Wiedzy w zakładce czasopisma.
 
Polityki Open Access (OA) są powiązane z bazą SHERPA/RoMEO. Po oficjalnym opublikowaniu nowej wersji bazy SHERPA/RoMEO dane pochodzące z tej bazy zostaną zweryfikowane i zaktualizowane. W przypadku polskich czasopism o aktualność polityk dba zespół Biblioteki Politechniki Gdańskiej.
 
Oczywiście zachęcamy do linkowania i aktywnego korzystania. Bazę Polityk Open Access można swobodnie wykorzystywać do własnej pracy.
 
Usługa stanowi aplikację uzupełniającą możliwości portalu MOST Wiedzy. Jest to system wsparcia w organizacji konferencji i warsztatów. Usługa dedykowana jest organizatorom konferencji i spotkań o charakterze naukowo-dydaktycznym. Aby uzyskać dostęp przedstawiciel komitetu organizacyjnego danego wydarzenia powinien zgłosić dla siebie lub innych członków zespołu przyznanie uprawnień w systemie Konferencje (w formie zgłoszenia do Helpdesku).
 
Wirtualny mikroskop jest to komponent programowy portalu MOST DANYCH umożliwiający wizualizację obrazowych danych medycznych. Wirtualny mikroskop przygotowuje Centrum Informatyczne Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej (CI TASK). Wirtualny Mikroskop ułatwi przeglądanie i analizowanie danych/obrazów z wynikami badań medycznych bez konieczności ich pobierania.
 
Tak można dodawać nową wersję datasetu. W repozytorium otwartych danych badawczych MOST Wiedzy można sukcesywnie aktualizować już opublikowane przez siebie datasety o najnowsze dane, dzięki czemu wartość merytoryczna wzrasta. Każda nowa wersja zyskuje swój numer DOI. Stare wersje nadal są łatwe do odnalezienia oraz wyświetlają link do nowszej wersji. Wersjonowania można również użyć w przypadku stwierdzenia błędu w już opublikowanych zbiorach danych. Dzięki temu wgrywamy jedynie nowy załącznik, nie tworząc odrębnego bliźniaczego datasetu.
 
Tak można pogrupować datasety. W repozytorium otwartych danych badawczych MOST Wiedzy, wszystkie datasety związane z jednym projektem czy publikacją, mogą zostać zgrupowane, sprawiając, że zainteresowany odbiorca nie przeoczy któregoś z datasetów. Wystarczy na etapie tworzenia datasetu podać nazwę jaką ma posiadać grupa. Grupa posiada również swój odrębny trwały identyfikator DOI.

Inne
 
To naukowiec zawsze będzie odpowiedzialny za jakość danych - rzetelne wytworzenie/zgromadzenie danych. Oznacza to, że czasopismo nie może być odpowiedzialne za interoperacyjność danych oraz możliwość ich ponownego wykorzystania, co jest częścią FAIR.
 
Według instrukcji NCN, przewidywane koszty udostępniania danych są kosztami kwalifikowanymi w kategorii inne.
 
Agencje fundingowe zabraniają przechowywania danych powstałych w ramach projektu na serwerach po za Europą. Niektóre uczelnie mają podpisane umowy z firmami takimi jak Microsoft, na mocy których ich dane są przechowywane w obrębie Europy. Niestety Dropbox czy OneDrive nie zapewniają takich przywilejów zwykłym użytkownikom.
Dla społeczności akademickiej Politechniki Gdańskiej CI TASK zapewnia długotrwałe przechowywanie danych. Warunki nieodpłatnej usługi są zamieszczone na stronie Do pobrania.
 
Tak. Centrum Informatyczne Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej (CI TASK) znajdujące się przy Politechnice Gdańskiej oferuje profesjonalne długotrwałe przechowywanie danych. Warunki usługi należy ustalać indywidualnie dla każdej jednostki badawczej.
 
Klasyfikacja danych pod względem stopnia wrażliwości w repozytoriach bywa bardziej szczegółowa (na przykład: https://oit.ncsu.edu/it-security/data-framework/determining-sensitivity-levels-for-shared-data/). W przypadku prezentacji chodziło o ogólne zwrócenie uwagi na podział, który jest uzależniony od celu w jakim zgromadzono dane. Te same dane kontaktowe firmy zamieszczone na stronie internetowej mogą być danymi wysoce wrażliwymi, w kontekście procesów sądowych.