Druga część artykułu autorstwa prof. Edmunda Wittbrodta, poświęcona jest studentom Politechniki Gdańskiej w pierwszych powojennych latach. Autor przypomina historię samorządności studenckiej i tworzenie się organizacji studenckich.
Na zdjęciu: Pierwsi wykładowcy Politechniki Gdańskiej
Prof. Stanisław Hückel (Rektor PG 1954-1956), w Księdze pamiątkowej z 1955 roku, pisze: „(…) tradycje, do których nawiązywała Politechnika Gdańska, były takie, jakie przynosili ludzie, którzy ją tworzyli. Byli to profesorowie Politechniki Warszawskiej i Lwowskiej, a w mniejszym stopniu byli wychowankowie Politechniki Gdańskiej".
Pomimo to, należy podkreślić, że około 40 byłych studentów i absolwentów uczelni z okresu Wolnego Miasta podjęło tu pracę. Byli wśród nich między innymi: prof. Stanisław Błaszkowiak, prof. Bronisław Bukowski, doc. Henryk Hadrian, prof. Alfons Hoffman, prof. Jerzy Doerffer, prof. Józef Kazimierczak, wykł. Alfons Kwiczor, prof. Walerian Libura, prof. Roman Lipowicz, prof. Witold Nowacki, prof. Wojciech Orszulok, prof. Jerzy Pacześniak, prof. Jan Piasecki, prof. Aleksy Potocki, prof. Aleksander Potyrała, prof. Janusz Stanisławski, prof. Janusz Staszewski, prof. Mieczysław Rodkiewicz, prof. Witold Urbanowicz i doc. Roman Wieloch. Wielu z nich zostało bardzo znanymi i cenionymi specjalistami, o wybitnym dorobku naukowym.
Poza tym ponad 30 byłych studentów i absolwentów uczelni z okresu Wolnego Miasta podjęło pracę naukową w innych uczelniach polskich. Przykładami mogą tu być: prof. Jan Anioła i prof. Jerzy Glaser (Akademia Górniczo-Hutnicza); prof. Krystian H. Eyman, prof. Zygfryd Jung, prof. Julian Kryński, prof. Jan Rzewuski, prof. Paweł Schleifer i prof. Witold Szuman (Politechnika Warszawska); prof. Zbigniew Orzeszkowski i prof. Jan Trojak (Politechnika Wrocławska); prof. Witold Kręglewski, prof. Teobald Olejnik, prof. Józef Węglarz, doc. Kazimierz Szymański i doc. Jarosław Ulatowski (Politechnika Poznańska).
Wielu przedwojennych studentów z ogromnym zapałem włączyło się również do odbudowy i rozbudowy zniszczonego w czasie wojny przemysłu. Ponad 20 z nich stanowiło kadrę kierowniczą instytutów naukowych i urzędów państwowych, 37 pracowało w przemyśle kluczowym, 10 w górnictwie, 3 w budownictwie, 8 w architekturze, 9 w hutnictwie, 8 w cukrownictwie, 4 w kolejnictwie, zaś 21 w energetyce. Najwięcej, bo około 40, włączyło się w tworzenie polskiego przemysłu okrętowego. Wystarczy wspomnieć prof. Witolda Urbanowicza, który wraz z Wacławem Czarnowskim i innymi zajmował się od pierwszych chwil po wyzwoleniu organizowaniem polskich stoczni. Już w 1945 roku został on pierwszym dyrektorem naczelnym, a następnie dyrektorem technicznym Zjednoczenia Stoczni Polskich. W 1950 roku utworzył nowy, resortowy instytut naukowo-badawczy – Morski Instytut Techniczny (przemianowany w 1951 roku na Instytut Morski). Z jego inicjatywy rozwinęła się nowa dyscyplina – architektura okrętów, a Politechnika Gdańska, jako pierwsza uczelnia w świecie kształciła kadrę w tej specjalności. Byli studenci Polacy włączyli się również w przygotowywanie kadr dla przemysłu okrętowego. Profesor Aleksander Potyrała, który jeszcze w czasie wojny w 1943 roku organizował kursy budowy okrętów na tajnej Politechnice Warszawskiej, po wojnie czynnie włączył się do organizacji studiów w zakresie budownictwa okrętowego. W sierpniu 1945 roku zorganizował Państwowe Liceum Budowy Okrętów w Gdańsku „Conradinum", którego był dyrektorem do końca 1949 roku. W organizowaniu Wydziału Budowy Okrętów w Politechnice Gdańskiej prof. Aleksander Potyrała współdziałał z prof. Aleksandrem Rylkem.
Na zdjęciu: Pracownia na Wydziale Okrętowym 1945r.
W 1945 roku studia na Politechnice Gdańskiej rozpoczęło 1647 studentów. Liczba ta w okresie powojennym zaczęła szybko i systematycznie wzrastać, by w 1956 roku osiągnąć 6752. W okresie kryzysu politycznego w końcu lat pięćdziesiątych nastąpiło załamanie i liczba studentów spadła do 5171. W latach sześćdziesiątych i pierwszej połowie lat siedemdziesiątych nastąpił znowu wzrost liczby studentów. W 1975 roku wynosiła ona 8865. Ponowny kryzys spowodował kolejne załamanie i liczba studentów zaczęła spadać, tak że w końcu lat osiemdziesiątych osiągnęła 5495. Jak widać, lata kryzysów miały zawsze wpływ na liczbę studentów. Szczególnie sytuacja absolwentów, związana z ich niskimi zarobkami, zniechęcała skutecznie do podejmowania studiów.
Należy wspomnieć, że studenci żywo współuczestniczyli i nadal uczestniczą w funkcjonowaniu uczelni, szczególnie w sprawach socjalno-bytowych. Po rozwiązaniu Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Gdańskiej i po Październiku'56 interesy studentów reprezentował powstały 25 listopada 1957 roku Uczelniany Parlament Zrzeszenia Studentów Polskich, którego pierwszym marszałkiem był Czesław Druet, późniejszy profesor i członek PAN. Był to pierwszy parlament uczelniany w Polsce. W ówczesnych latach ta forma samorządności stanowiła wzór działalności studenckiej dla innych uczelni. Obecny Parlament Studentów Politechniki Gdańskiej nawiązuje do tych tradycji.
Na zdjęciu: Obrady Parlamentu Studenckiego PG z poczatków działalności
Kulturotwórcza funkcja uczelni była i jest realizowana poprzez różne formy studenckiego ruchu kulturalnego. W działalności słynnych gdańskich teatrów studenckich uczestniczyli aktywnie studenci Politechniki Gdańskiej. To tu powstał i działał w latach sześćdziesiątych teatrzyk „Bim-Bom", z którym związani byli między innymi Jacek Fedorowicz, Bogumił Kobiela i Zbigniew Cybulski. Działalność „Żaka", „Kwadratowej" oraz innych klubów zlokalizowanych na terenie domów studenckich, w pełni odpowiadała temu, co się rozumie przez funkcję kulturotwórczą. Słowa uznania należą się tym wszystkim studentom, którzy przed wielu laty założyli „Kronikę Studencką", Dyskusyjny Klub Filmowy, Studencką Agencję Radiową oraz Chór Politechniki Gdańskiej, a także prowadzili inne rodzaje działalności kulturalnej. Również studencki ruch sportowy i rekreacyjny może poszczycić się znaczącymi osiągnięciami. Rolę inspirującą i organizacyjną spełniał w tym względzie Akademicki Związek Sportowy.
W minionych latach studenci Politechniki Gdańskiej odnosili liczne sukcesy w dziedzinie kultury i sportu. Przykładem może być Złoty Medal zdobyty w 2008 roku na Mistrzostwach Polski szkół wyższych w żeglarstwie, nasze studentki w 2009 roku zwyciężyły drużynowo w Akademickich Mistrzostwach w Pływaniu wśród uczelni technicznych, a nasze piłkarki zdobyły Złoty Medal w Akademickich Mistrzostwach Polski w Piłce Ręcznej. W 2008 roku Chór Politechniki Gdańskiej zdobył najwyższy laur podczas XI Łódzkiego Festiwalu Chóralnym Canto Lodziensis.
Zainteresowania naukowe studentów najpełniej uwidoczniły się w sukcesach politechnicznych kół naukowych. Do najstarszych należy Koło Naukowe Okrętowców „Korab", sięgające czasów przedwojennych. Jest ono bardzo aktywne, czego dowodem jest wygranie naszych studentów po raz trzeci z rzędu w „International Waterbike Regatta" (regaty łodzi konstruowanych przez studentów i napędzanych siłą mięśni).
Oprócz takich instytucji, jak: Samorząd Studentów Politechniki Gdańskiej i Niezależne Zrzeszenie Studentów, na Politechnice Gdańskiej działa ponad 14 organizacji studenckich, koła naukowe, kluby i agendy organizacji międzynarodowych (IASTE, AIESEC).
Zdjęcia:
Sekcja Historyczna Biblioteki Głównej PG
dziennikbaltycki.pl
trojmiasto.pl