Lato na Spitsbergenie. Studenci z PG spędzą niezwykłe naukowe wakacje | Politechnika Gdańska

Organizacja wyprawy jest możliwa dzięki dofinansowaniu z programu Plutonium Supporting Student Research Teams, wspierającego koła naukowe, realizowanego w ramach IDUB PG.

– Wyprawa na Spitsbergen ze studentami to było moje wieloletnie marzenie, które teraz się realizuje. Od wielu lat choruje na tzw. „gorączką polarną” – śmieje się naukowczyni – W Arktyce byłam już 11 razy, to będzie moja 12 wyprawa i bardzo się cieszę, że będę miała okazję pokazać naszym studentom miejsca, do których ciągle chcę wracać. Mam nadzieję, że niektórzy z nich również zarażą się tą „gorączką”.

Wieloetapowe przygotowania

Do wyjazdu studenci przygotowują się już od zeszłego roku. W pierwszym etapie pt. „Spitsbergen challenge – przygotowanie wyprawy naukowej do Arktyki”, studenci z Koła Naukowego Studentów PG „Mikrobiologia w Inżynierii Środowiska” (MIŚ) opracowują komputerową grę fabularną. W kolejnych etapach gry uczestnicy będą musieli zmierzyć się z wieloma zadaniami, tak by zdobyć wiedzę, praktyczne umiejętności i doświadczenie potrzebne do prowadzenia badań naukowych w rejonach polarnych.

Poza pracą przy komputerze, studenci, przygotowując się do wyjazdu, brali udział w obozach naukowych: we Władysławowie, gdzie prowadzili monitoring wód powierzchniowych na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego oraz w Centrum Monitoringu i Ochrony Wód Uniwersytetu Gdańskiego w Borucinie gdzie analizowali jakość wody w kąpieliskach w obszarze Pętli Jezior Raduńskich na Pojezierzu Kaszubskim. Wyjazdy były świetną okazją do zdobycia umiejętności pracy terenowej i doświadczenia laboratoryjnego.

 – We Władysławowie i Borucinie warunki był komfortowe – pełne zaplecze sanitarne, wygodne domki. Dlatego w kolejnym etapie przygotowań zabrałam naszych studentów na obóz wędrowny, w Beskid Żywiecki. Podczas pięciu dni wędrówki (łącznie ponad 65 km i 3 tys. m przewyższeń) z plecakiem wyprawowym (ponad 20 kg), mieliśmy możliwość sprawdzenia swoich umiejętności do życia i pracy w warunkach maksymalnie zbliżonych do panujących latem na Spitsbergenie (biwakowanie pod namiotami w temperaturze ok 0^oC, przygotowywanie posiłków z żywności liofilizowanej). Podczas wędrówki pobieraliśmy próbki wody ze źródlisk oraz wykonywaliśmy oznaczania podstawowych parametrów środowiskowych (temperatura, pH, przewodność). Te, często nowe, doświadczenia były wyjściem ze swojej strefy komfortu. Niektórzy mogli się przekonać, że wyjazd na Spitsbergen jest dokładnie tym, co chcą zrobić, a niektórzy zweryfikować swoje poglądy na temat takiego wyjazdu i zaangażować się w projekt w inny sposób – podkreśla prof. Jankowska.

Dzięki współpracy z Instytutem Oceanologii PAN w Sopocie studenci mieli także możliwość pracy na statku badawczym R/V „Oceania”. W lutym tego roku wzięli udział w rejsie badawczy razem z naukowcami z Pracowni Oceanografii Obserwacyjnej Zakładu Dynamiki Morza w ramach projektów Argo Polska, Sufmix i działalności statutowej Zakładu. Podczas rejsu prowadzone były badania hydrodynamiczne i fizykochemiczne wód Morza Bałtyckiego wzdłuż osi od Głębi Bornholmskiej przez Rynnę Słupską aż do Głębi Gdańskiej.

Poza praktycznymi umiejętnościami, zdobywanymi w terenie studenci biorą czynny udział w różnego rodzaju imprezach popularnonaukowych na uczelni i poza jej murami.

 – Zapraszamy na Bałtycki Festiwal Nauki , Piknik Nauki Fahrenheita i Sopocki Piknik Naukowy, gdzie studenci opowiedzą o wyprawie, ale również o prowadzonych przez siebie badaniach – podkreśla prof. Katarzyna Jankowska. 

Warto podkreślić, że troje z członków Koła MIŚ zakwalifikowało się i w wzięło udział w końcowym etapie kwalifikacji dla uczestników 46 letniej i całorocznej Wyprawy Polarnej Instytutu Geofizyki PAN do Polskiej Stacji Polarnej – Hornsund. Student Karol Zych, przeszedł końcowy etap kwalifikacji, wziął udział w specjalistycznych szkoleniach (m.in. obsługa broni, pierwsza pomoc i ratownictwo morskie) i będzie uczestniczył w 4 miesięcznej wyprawie na Spitsbergen, która wyrusza już 6 czerwca.

„Spitsbergen challenge” wkracza w decydująca fazę przygotowań

Druga część projektu  „Spitsbergen challenge" - wyprawa naukowa do Arktyki, przewiduje wyjazd i prowadzenie badań w Arktyce. Ze względów logistycznych wyprawa została podzielona na dwa lata.

W tym roku w wyprawie weźmie udział pięcioro studentów PG i prof. Jankowska. Dołączą oni do 10 - osobowej grupy naukowców z Uniwersytetu w Kłajpedzie (Litwa) pracujących w ramach projektu EIDEMBUKTA (Formacja nowego ekosystemu laguny przybrzeżnej po ustąpieniu lodowca Eidembukta, w Arktyce). Wsparcie logistyczne zapewnia Instytut Oceanologii PAN w Sopocie.

Głównym obszarem badań będzie laguna Eidembukta położoną na zachodnim wybrzeżu wyspy Spitsbergen Zachodni w Archipelagu Svalbard (Norwegia). Laguna to powstała w ciągu ostatnich 50 lat w wyniku szybkiego wycofania się lodowców, co jest skutkiem coraz szybciej postępujących zmian klimatycznych.

– To niezwykłe miejsce, bardzo ciekawe ze względów naukowych.  W zatoce spotykają się cztery lodowce, a laguna jest powierzchniowo wypełniona wodą słodką, natomiast pod nią znajduje się bardzo zimna woda słona. Laguna tętni życiem, latem można tam spotkać stada fok, które z kolei przyciągają niedźwiedzie polarne, poszukujące jedzenia.

Badania prowadzone będą w wielu obszarach. Litewscy naukowcy chcą kontynuować rozpoczęte przed rokiem prace kartograficzne. W wykonaniu szczegółowej mapy tego obszaru, który ma ponad 100 km kwadratowych pomogą studenci z PG. Nauczą się mapowania i wykonywania odpowiednich pomiarów potrzebny do wykonania mapy. Poza tym prowadzone będą badania batymetryczne oraz bioróżnorodności mikrobiologicznej w tym liczebności, wielkość i biomasy komórek priokariotycznych. Litewscy badacze planują także wykonanie transektów fitosocjologicznych, związanych z sukcesją biologiczną lodowca, co pomoże określić szybkość cofania się czoła lodowców.

Wyprawa to ogromne wyzwanie logistyczne. Jej uczestnicy nie będą korzystali z zaplecza stacji arktycznej, a obóz stanie w arktycznej tundrze. Ponadto, pomimo że badania prowadzone będą podczas arktycznego lata, wymagać będą od uczestników dobrej kondycji, umiejętności poruszania się w trudnym terenie, dostosowania się do zmiennych warunków pogodowych i zachowania dużej ostrożności ze względu na obecność niedźwiedzi polarnych.

– Do wyjazdu nieco ponad dwa i pół miesiąca. Przed nami koniec roku akademickiego, zakupy, szkolenia i pakowanie. Prosimy o „trzymanie kciuków” za powodzenia i zapraszamy dośledzenia na bieżąco naszych działań w mediach społecznościowych – zaprasza kierownik wyprawy.