Zrównoważone dojazdy | Politechnika Gdańska

Na potrzeby badania zdefiniowano pojęcie podróży, które jest rozumiane jako każde przemieszczenie się w konkretnym celu dowolnym środkiem transportu lub pieszo. Według raportu podsumowującego badania, najwięcej czasu zajmowały podróże na trasie uczelnia-dom (37min), dom-uczelnia (34 min), praca- dom (33 min) i dom- praca (28 min).

Podróże samochodem osobowym

Biorąc pod uwagę wyniki raportu i dłuższą perspektywę, podróż do i z pracy lub uczelni zajmuje średnio 240 godzin rocznie, przy założeniu dojazdów w obie strony przez 5 dni w tygodniu. W przypadku osób podróżujących samochodem osobowym oznacza to czas spędzony w bezruchu w pozycji siedzącej. Dla osób, które wykonują siedzącą pracę biurową, podróż autem oznacza dodatkową godzinę w tej pozycji. W skali roku to tak, jakby przez 24 doby siedzieć w bezruchu, często w pojedynkę, ponieważ badania wskazują, że średnio w samochodzie osobowym podróżuje 1,2 osoby. W ten sposób przemieszcza się duża część mieszkańców badanego obszaru- 45% podróży opisanych przez ankietowanych odbyło się samochodem osobowym. Wśród powodów wyboru tego środka transportu ankietowani najczęściej wskazywali  wygodę, krótszy czas podróży i brak konieczności przesiadania się.

Zmiana przyzwyczajeń

Warto spojrzeć na dojazdy do pracy lub uczelnię jako czas, który może być czymś więcej niż tylko konieczną podróżą. To prawda, podróż autem może być wygodna, ale ta wygoda dużo kosztuje- ogranicza ilość codziennego ruchu, często jest droższa niż dojazd komunikacją zbiorową, przyczynia się do zwiększenia zanieczyszczenia powietrza i zwiększenia ruchu ulicznego. Biorąc pod uwagę, że wiele osób nie znajduje czasu na regularną aktywność fizyczną, podróż komunikacją miejską i spacer na przystanek może pełnić rolę codziennej dawki ruchu, co w dłuższej perspektywie na pewno przyniesie korzyści dla zdrowia. Jest to dobry powód, żeby zastanowić się nad zmianą przyzwyczajeń transportowych.

Trzeba pamiętać, że zmiana nawyków w codziennym życiu to proces, który rozpoczyna się w głowie. Jedna z teorii w psychologii, znana jako Transteoretyczny Model Zmiany, dzieli proces zmian na kilka etapów. Autorzy tego podejścia dowodzą, że dzięki zrozumieniu tych etapów, proces zmiany można przejść szybciej i skuteczniej.

Początkowo pojawia się opór na wszelkie sugestie o zmianie. Na tym etapie osoba nie wierzy, że zmiana jest konieczna. Działają takie mechanizmy obronne jak zaprzeczanie, racjonalizacja czy projekcja. W następnej kolejności osoba zaczyna rozważać rozpoczęcie zmiany, zbiera informacje, pojawiają się nieokreślone plany działania. Część osób może zatrzymać się na tym etapie na długi czas, ciągle zastanawiając się nad zmianą, ale realnie nic w tym kierunku nie robiąc. Następny etap to przejście do konkretnych działań i wprowadzenie nowych nawyków. To czas wymagający dużego zaangażowania i energii. Po drodze mogą się też pojawić pokusy powrotu do wcześniejszych przyzwyczajeń.

Podróże komunikacją miejską

Warto jednak podjąć wysiłek i przyjrzeć się uważniej naszym przyzwyczajeniom transportowym, zbierając informacje o możliwych połączeniach, punktach przesiadkowych, czasie dojazdu i cenie biletu. Jeśli nie ma dogodnego połączenia z miejsca zamieszkania do punktu docelowego komunikacją miejską, być może warto rozważyć transport łączony, dojeżdżając do stacji przesiadkowej rowerem, hulajnogą, autem lub pieszo, skąd dalej można pojechać autobusem, tramwajem lub pociągiem.

Z analizy ankiet przeprowadzonych w ramach Gdańskiego Badania Ruchu wynika, że trzema głównymi powodami wyboru zbiorowej komunikacji miejskiej w codziennych podróżach jest niższy koszt dojazdu, zatłoczenie dróg oraz zadowalająca jakość komunikacji miejskiej.

Wykres 1. Przyczyny korzystania z transportu zbiorowego w podróżach

Źródło: Gdańskie Badania Ruchu 2022, https://www.brg.gda.pl/

25,1% ankietowanych podróżujących komunikacją miejską było motywowanych troską o środowisko. Połowa powodów korzystania z  transportu zbiorowego dotyczyła parkingów- 25,1% respondentów wskazała trudności ze znalezieniem miejsca do parkowania w miejscu docelowym natomiast 24,9% wymieniła opłaty za parkowanie jako powód korzystania z komunikacji miejskiej.

Chcąc ocenić, jakie korzyści może nieść za sobą ograniczenie bądź rezygnacja z podróży autem w codziennych dojazdach, warto przeanalizować m.in. koszty jakie wiążą się z dojazdami, ile czasu trwa podróż oraz ile z tego czasu spędzamy w bezruchu.  

Wykres 2. Zestawienie dziennego kosztu podróży pracownika PG z Pruszcza Gdańskiego przy założeniu dojazdów przez 20 dni w miesiącu samochodem osobowym (1 osoba w aucie) i komunikacją miejską (bilet miesięczny normalny na trasie Pruszcz Gdański- Politechnika Gdańska-Pruszcz Gdański).

Źródło: dane własne

Wykres 3. Zestawienie całkowitego dziennego czasu podróży pracownika PG z Pruszcza Gdańskiego na trasie dom-PG-dom autem i komunikacją miejską (odległość 15 km) oraz jego struktura.

Źródło: dane własne

Wygodę i elastyczność, którą chwalą sobie użytkownicy aut w codziennych podróżach, można zamienić na więcej kroków wykonanych codziennie, na czas na przeczytanie ciekawej książki albo na rozmowę z kolegą, który wraca tym samym autobusem do domu. Małe kroki mogą pomóc w zmianie przyzwyczajeń transportowych, do czego zachęcamy.

Zapraszamy do regularnego odwiedzania strony zrównoważonego rozwoju PG, gdzie znajdują się informacje o realizacji 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju na Politechnice Gdańskiej.