Nowa siedziba Opery Bałtyckiej powstanie na Placu Zebrań Ludowych | Politechnika Gdańska

W poniedziałek, 14 lipca, odbyło się posiedzenie Społecznego Komitetu Wsparcia Budowy Metropolitalnej Opery Bałtyckiej. Przedstawiono na nim wyniki prac zespołu ekspertów, którzy – na podstawie dokumentów urbanistycznych, warunków technicznych, opinii Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i wizji lokalnych – jednogłośnie zarekomendowali Plac Zebrań Ludowych jako najlepsze miejsce pod realizację inwestycji. W ubiegłym roku budowa nowej siedziby opery została uznana za jedno z siedmiu kluczowych wyzwań rozwojowych województwa pomorskiego, zidentyfikowanych przez Pracodawców Pomorza we współpracy z Politechniką Gdańską.

– Żywot obecnego budynku Opery Bałtyckiej dobiega końca. Pomorze zasługuje na ikoniczną budowlę, która będzie obiektem wielofunkcyjnym, służącym nie tylko operze, ale wielu środowiskom artystycznym – powiedział Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. – Opera Bałtycka, podobnie jak rozwój Politechniki Gdańskiej czy Gdańska Południe, jest jednym z projektów, które pobudzają wyobraźnię i wpływają na rozwój całego regionu.

Politechnika Gdańska odegrała kluczową rolę w całym procesie przygotowania rekomendacji. Zespół Doradców Gospodarczych przy rektorze PG powołał siedem grup eksperckich, z których jedna zajęła się bezpośrednio kwestią lokalizacji opery. Pracami tej grupy kierował Ryszard Trykosko, a część analiz i opracowań wykonali eksperci z Politechniki Gdańskiej. Efektem ich pracy była tzw. biała księga zawierająca wytyczne funkcjonalno-użytkowe dla nowego obiektu.

– Wielkie podziękowania za wykonaną pracę należą się zwłaszcza Ryszardowi Trykosko i profesorowi Szczepańskiemu z Politechniki Gdańskiej. Doświadczenia z budowy Europejskiego Centrum Solidarności, Muzeum II Wojny Światowej czy Teatru Szekspirowskiego pokazują, że obiekty te muszą być wielofunkcyjne – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Plac Zebrań Ludowych świetnie sprawdza się jako przestrzeń koncertowa, a nowa opera powinna oferować także przestrzeń do organizacji wydarzeń plenerowych. Budowa obiektu to dopiero początek, wyzwaniem będzie jego utrzymanie i zapewnienie wysokiego poziomu artystycznego.

Plac Zebrań Ludowych okazał się najbardziej odpowiednim miejscem nie tylko ze względu na rozmiar i dostępność komunikacyjną, ale także z uwagi na brak obciążeń konserwatorskich, bliskość śródmieścia i możliwość lokalizacji wielofunkcyjnego centrum kultury. Jak podkreśla prof. Jakub Szczepański, teren o powierzchni 27 tys. m2 daje możliwość realizacji nie tylko głównej sali operowej, ale także widowni plenerowej na ponad 12 tys. osób, zlokalizowanej w osi miasta i z dostępem do sieci komunikacyjnej.

Choć teren ten od lat wykorzystywany jest do organizacji plenerowych wydarzeń, dotąd nie został zagospodarowany na stałe. Przeniesienie opery pozwoli nie tylko zrealizować inwestycję od podstaw – zgodnie ze współczesnymi standardami technicznymi i akustycznymi – ale też lepiej wykorzystać potencjał tego miejsca. Nowa lokalizacja umożliwi zaprojektowanie obiektu odpowiadającego rzeczywistym potrzebom artystów i widzów – z profesjonalnym zapleczem, przestrzenią edukacyjną i miejscem na wydarzenia towarzyszące. Ma też zwiększyć dostępność opery i otworzyć ją na nowych odbiorców. Zespół ekspercki analizował wiele lokalizacji, m.in. Stocznię Cesarską i Plac Węglowy, ale to Plac Zebrań Ludowych spełnił wszystkie kluczowe wymagania.

Obecnie Opera Bałtycka działa w budynku przy al. Zwycięstwa, wzniesionym w 1915 roku jako ujeżdżalnia koni. Z czasem obiekt przekształcono w halę sportowo-widowiskową, w której odbywały się m.in. zawody bokserskie. Po 1947 roku został przeznaczony na cele kulturalne i wielokrotnie przebudowywany. Choć od dekad służy sztuce, jego stan techniczny i funkcjonalny nie odpowiada już dzisiejszym potrzebom. Budowa nowej opery jest więc nie tylko oczekiwana, ale przede wszystkim konieczna.

Kolejnym etapem prac będzie przygotowanie programu funkcjonalno-użytkowego oraz ogłoszenie międzynarodowego konkursu architektonicznego. Szacowany koszt inwestycji to ok. 800 mln zł, a jej realizacja planowana jest na początek kolejnej dekady.

Podczas wydarzenia głos zabrali także:

Zbigniew Canowiecki, prezydent Pracodawców Pomorza: Przed rokiem, z inicjatywy Pracodawców Pomorza i we współpracy z Politechniką Gdańską, zorganizowano debaty, których efektem jest dokument "Kluczowe wyzwania rozwojowe województwa pomorskiego", uwzględniający budowę opery jako kluczowy element rozwoju regionu. Zespół Doradców Gospodarczych przy Rektorze Politechniki Gdańskiej podjął prace w 7 grupach eksperckich, w tym w grupie operowej pod przewodnictwem Ryszarda Trykosko. Ich praca doprowadziła do rekomendacji lokalizacji nowej opery, którą przekazano władzom samorządowym. Jesteśmy w historycznym momencie, mając nadzieję na podjęcie uchwały rekomendującej wskazaną lokalizację i podpisanie listu intencyjnego.

Romuald Wicza-Pokojski, dyrektor Opery Bałtyckiej: To historyczny moment. Naszym celem jest pozostawienie wyraźnego śladu obecności i stworzenie lepszej przyszłości dla kolejnych pokoleń. Jak powiedział Armstrong, to być może mały krok dla nas, ale wielki skok dla całej naszej społeczności.

Ryszard Trykosko, przewodniczący grupy eksperckiej: Grupa robocza pracowała od grudnia ubiegłego roku, przedstawiając propozycje rozwiązań w czerwcu. Kluczowe było wskazanie odpowiedniej lokalizacji. Serdeczne podziękowania dla wszystkich zaangażowanych w ten projekt, szczególnie dla służb gdańskich, konserwatora zabytków, Opery Bałtyckiej oraz Politechniki Gdańskiej, która gościła i wspierała prace zespołu.

Prof. Jakub Szczepański, Politechnika Gdańska: Prace zespołu rozpoczęły się od analizy potrzeb i potencjalnych lokalizacji, a następnie określenia ram zagospodarowania terenu. Przeanalizowano obiekty operowe w Polsce i Europie, z których najbardziej interesującym przykładem okazała się opera w Kopenhadze. Ten obiekt mógłby stanowić podstawę dla dalszych prac.

Magdalena Zabłotna, Opera Bałtycka: Rekomendujemy, aby metropolitalna Opera Bałtycka posiadała dwie sale widowiskowe (dużą i kameralną), scenę plenerową w formie amfiteatru, salki edukacyjne, profesjonalne warsztaty scenograficzne i kostiumowe oraz sale konferencyjne. Opera ma być przestrzenią otwartą, funkcjonującą przez cały rok jako centrum kultury, edukacji i wydarzeń – ikona i symbol naszych czasów.