Czym są dane badawcze?

Dane badawcze to wszelkie dane, które zostały zebrane, zaobserwowane bądź stworzone podczas procesu badawczego mającego na celu otrzymanie oryginalnych wyników naukowych. W zależności od tego, w jaki sposób bądź w jakich celach powstały, możemy wyróżnić m.in. dane obserwacyjne, eksperymentalne, referencyjne, kompilacyjne, czy też dane z symulacji.

Każda dyscyplina nauki tworzy własne, specyficzne dla niej dane badawcze. Na przykład w biologii mogą to być filmy dokumentujące zachowania zwierząt, w inżynierii lądowej i ochronie środowiska dane geograficzne lub przestrzenne, a w przypadku historii dokumenty archiwalne. Do danych badawczych zaliczymy również wszelkie opisy procedur, dzienniki laboratoryjne, czy notatki z eksperymentów.

Aby dane badawcze mogły zostać określone jako otwarte należy je udostępnić w taki sposób, aby każdy miał do nich nieograniczony dostęp oraz mógł je dowolnie wykorzystywać, modyfikować i upowszechniać.

Otwarte Dane Badawcze (ang. Open Research Data – ORD) stanowią część szerszej idei, jaką jest Otwarta Nauka, na którą składa się również otwarty dostęp do publikacji (ang. Open Access – OA) oraz otwarta komunikacja naukowa (ang. Open Scholarly Communication – OSC).

Jakie korzyści płyną z szerokiego udostępniania danych badawczych?
  • lepsza komunikacja i wymiana informacji pomiędzy specjalistami reprezentującymi różne dyscypliny nauki
  • możliwość przeprowadzania analiz opartych o unikalne dane, których nie można ponownie zebrać
  • wzrost liczby cytowań zarówno samych danych, jak i publikacji na nich opartych
  • możliwość oceny rzetelności prowadzonych badań
  • możliwość wykorzystania istniejących zasobów i obniżenia kosztów badań

Warto pamiętać, że Otwarte Dane Badawcze stają się coraz częściej nie możliwością a koniecznością. Agencje finansujące badania naukowe często wymagają planu zarządzania danymi (ang. Data Management Plan – DMP), a jednym z wymogów stawianych autorom przez redakcje czasopism jest udostępnienie danych na podstawie których powstała publikacja.

Czy wiesz, że...

Unia Europejska jest liderem jeśli chodzi o Otwarte Dane Badawcze. Komisja Europejska działa aktywnie na rzecz wdrażania inicjatyw ORD przez uniwersytety i ośrodki badawcze w całej Unii Europejskiej.

Więcej informacji o etapach wdrażania Otwartej Nauki w Unii Europejskiej