European forum and oBsErvatory for OPEN science in transport
BE OPEN to 30 miesięczny projekt finansowany w ramach unijnego programu w zakresie badań naukowych oraz innowacji Horyzont 2020. Głównym celem projektu jest promowanie otwartej nauki oraz wspieranie regulacji i standardów dotyczących Open Science w badaniach nad transportem. Otwarty dostęp do publikacji zostanie zapewniony dzięki rozwiązaniom systemowym European Open Science Cloud, które będą kluczowym czynnikiem w udostępnianiu i ponownym wykorzystywaniu danych badawczych przez naukowców prowadzących badania w dziedzinie transportu.
Politechnika Gdańska występuje w projekcie BE OPEN jako Third Party we współpracy z WEGEMT - a European Association of Universities in Marine Technology a do zadań, jakie ma do zrealizowania, należy zebranie tzw. Key Actors, wskazanie potrzeb i obiekcji interesariuszy oraz przygotowanie wytycznych i mapy drogowej promocji Open Science w badaniach w dziedzinie transportu. Kierownikiem projektu na uczelni jest Dyrektor Biblioteki Politechniki Gdańskiej, dr Anna Wałek.
Założenia projektu:
- określenie i wdrożenie mechanizmów mających na celu zapewnienie wolnego dostępu do publikacji naukowych i rezultatów badań, umożliwienie przeszukiwania danych i zagwarantowanie interoperacyjności, zgodnie z zasadą FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable)
- wypracowanie wspólnego zrozumienia podstawowych zasad i praktyk Otwartej Nauki a także określenie potrzeb, korzyści oraz środków do dalszego ich rozwoju i wdrażania w badaniach nad transportem
- stworzenie bazy wiedzy na temat metod i sposobów wdrażania Otwartej Nauki w badaniach nad transportem oraz jej integracja z istniejącymi infrastrukturami informatycznymi takimi jak EOSC (European Open Science Cloud)
- ustanowienie TOPOS (the Transport Observatory / fOrum for Promoting Open Science) - międzynarodowego forum wymiany doświadczeń, pomysłów i praktyk w zakresie operacjonalizacji zasad Otwartej Nauki w badaniach nad transportem
- współpraca z międzynarodowymi partnerami w celu wymiany doświadczeń i upowszechniania Otwartej Nauki w badaniach nad transportem
Uzyskane rezultaty:
- wypracowanie mechanizmów działania i modeli biznesowych w celu popularyzacji Otwartej Nauki w badaniach nad transportem
- opracowanie kodeksu postępowania w zakresie Otwartej Nauki w transporcie (ang. European Code of Conduct on Open Science in transport), zawierającego zalecenia i wytyczne, które pozwolą na utworzenie wspólnoty organizacji badawczych w dziedzinie transportu
- zwiększanie świadomości i widoczności Otwartej Nauki poprzez jej promocję wśród grup społecznych zajmujących się badaniami nad transportem, ale też polityków, przemysłowców, firm transportowych oraz platform technologicznych
- zaangażowanie międzynarodowych interesariuszy w wymianę doświadczeń w tematyce upowszechniania Otwartej Nauki w badaniach nad transportem
- wdrożenie TOPOS (the Transport Observatory / fOrum for Promoting Open Science) tak, aby stworzyć bazę wiedzy na temat implementacji Otwartej Nauki w badaniach nad transportem
To jeden z najistotniejszych efektów projektu BE OPEN. Jest to repozytorium mające za zadanie gromadzić wszelkie otwarte zasoby dotyczące badań naukowych powiązanych z transportem. Głównym celem jego powstania jest wsparcie projektów międzynarodowych oraz umożliwienie wypracowania najlepszych metod i rozwiązań w tym obszarze nauki. Należy również dodać, że repozytorium zostało zaprojektowane zgodnie z wytycznymi dotyczącymi otwartych zasobów opracowanymi w ramach OpenAIRE oraz EOSC (Open Science Monitor), ale również stosując się do standardów związanych z danymi transportowymi (TRIMIS).
Ta część repozytorium znajduje się na dedykowanej projektowi stronie OpenAIRE i ma za zadanie prezentować aktualny stan otwartych zasobów w dziedzinie transportu, indeksowane są tu dane na temat publikacji, datasetów, oprogramowania oraz innych efektów działalności badawczej. Podstawowym miejscem deponowania zasobów jest repozytorium Zenodo jednak przed umieszczeniem metadanych w TOPOS są one weryfikowane pod kątem poprawności i adekwatności do obszaru tematycznego repozytorium. Obecnie zindeksowane zostało ponad 120 tys. artykułów naukowych, 1200 datasetów, blisko 40 programów komputerowych oraz blisko 50 tyś. innych zasobów.
Ta część repozytorium TOPOS została stworzona na platformie SCIPEDIA i zakłada realną współpracę i tworzenie międzynarodowych zespołów badawczych dzięki udostępnianym zasobom. Użytkownicy niezalogowani mogą jedynie przeglądać zasoby, natomiast po rejestracji można dodawać pełne teksty publikacji, nawiązywać kontakty z innymi użytkownikami czy komentować poszczególne elementy. Znajdujące się tu zasoby podzielone są na kolekcje podzielone w oparciu o rodzaj, np. raporty, rozdziały książek, dysertacje itp.
Miejsce wymiany doświadczeń i praktyk związanych z transportem, gdzie wszyscy zaangażowani w organizację i zarządzanie tymi procesami będą mogli dyskutować nad realnymi wyzwaniami i wspólnie wypracowywać rozwiązania możliwe do zastosowania na skalę światowe. Forum podzielone jest na 5 modułów (transport lądowy, transport wodny, transport kolejowy, transport lotniczy, kombinacja poprzednich) odpowiadających gałęziom transportu, dzięki czemu naukowcy, przedstawiciele firm transportowych bądź instytucji rządowych, ale również członkowie różnorakich organizacji pozarządowych w łatwy sposób mogą odnaleźć interesujący ich obszar.
