Piekara Arkadiusz | Politechnika Gdańska

Treść strony

Piekara Arkadiusz

Profesor. Pionier Politechniki Gdańskiej. 
Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk. Doktor honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1984).

Arkadiusz Piekara urodził się 12.01.1904 roku w Warszawie. Po ukończeniu w 1918 roku szkoły realnej uczył się w Gimnazjum im. Tadeusza Rejtana w Warszawie, gdzie zdał maturę w 1922 roku. W 1929 roku ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim (UW), w 1930 roku otrzymał stopień doktora filozofii w zakresie fizyki doświadczalnej na podstawie pracy pt. „Stała dielektryczna emulsji”. W latach 1924-1925 pracował jako nauczyciel w Powszechnym Uniwersytecie Robotniczym w Warszawie, a w latach 1926-1928 w gimnazjum  K. Malczewskiej. Od 1928 roku był asystentem na UW. Równocześnie w latach 1928-1939 pracował w Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie pod Lesznem (woj. poznańskie), gdzie zorganizował unikatową pracownię fizyczną, w której realizował swoje prace z dziedziny fizyki doświadczalnej. W tym okresie ukazały się jego liczne publikacje, między innymi w 1937 praca habilitacyjna na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) pt. „Stała dielektryczna układów rozdrobnionych”. Wcześniej, w latach 1934-1935, jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej udał się do Paryża i Bellevue, gdzie pracował nad zjawiskami elektro- i magnetooptycznymi. Po powrocie zajął się między innymi konstrukcją nowych przyrządów laboratoryjnych, jak np. multiplikator napięcia, transformator  lampowy prądu stałego, elektrometry  itp. Jako doktor habilitowany w l. 1937-1039 pracował na stanowisku docenta w UJ, ale dalej dojeżdżał na wykłady do Rydzyny, gdzie kontynuował swe prace naukowo-badawcze.

Aresztowany 6.11.1939 wraz z 183. osobową grupą krakowskich naukowców, przebywał we Wrocławiu, potem do 1940 roku w Sachsenhausen i Dachau. Po krótkim okresie pracy w krakowskiej elektrowni sprawował w latach 1941-1944 funkcję technika pomiarowego w Fabryce Nawozów Sztucznych w Mościcach. W latach  1941-1945 wykładał na tajnym UJ w Krakowie. Prowadził między innym tajne badania nad pociskiem V-2, uczestnicząc w rozszyfrowaniu jego konstrukcji i w innych zadaniach konspiracyjnych AK. Po wyzwoleniu  został powołany na etat docenta UJ, prowadził także wykłady z fizyki stosowanej na Wydziale Lekarskim UJ. W połowie 1946 roku odbył w Paryżu 3 miesięczny staż naukowy  u prof. Joliota. 24.07.1946  roku dostał nominację na prof. nadzwyczajnego fizyki.

Zaproszony do Gdańska, 1.10.1946 roku objął Katedrę Fizyki I na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej (PG), gdzie potwierdził swoje znakomite umiejętności dydaktyczne. W końcu 1946 roku przez 6 tygodni podróżował po Anglii, poznając kierunki badań i osiągnięcia naukowe tamtejszych ośrodków.

W 1948 roku wydał 650 stronicowy podręcznik pt. „Elektryczność i budowa materii”, będący najobszerniejszym dziełem z tego zakresu w polskiej literaturze. Jest też autorem wielu popularnych opracowań i skryptów, licznych artykułów zamieszczonych w specjalistycznych periodykach polskich
i zagranicznych, a także odczytów popularnonaukowych. Od 25.05.1951 roku rozpoczęto starania o jego nominację na prof. zwyczajnego.

1.08.1952 roku został służbowo przeniesiony z Katedry Fizyki Wydziału Elektrycznego PG do Katedry Fizyki Doświadczalnej na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Poznańskiego. Do Poznania przeniósł się wraz z częścią swoich współpracowników. Zabrał też wówczas zbudowany w Stoczni Gdańskiej elektromagnes, który zaprojektował do prac naukowo-badawczych z teorii sprzężenia dipolowego oraz wpływu pola magnetycznego na stałą dielektryczną cieczy jako rozszerzenie badań rozpoczętych na UW. W Poznaniu rozszerzył swoje badania o magnetooptykę i własności ferroelektryków.  23.03.1956 roku Centralna Komisja Kwalifikacyjna nadała mu tytuł prof. zwyczajnego Katedry Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu. im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

1.12.1965 roku został przeniesiony na stanowisko kierownika Katedry Fizyki na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego (UW). Tam też 30.09.1974 roku przeszedł na emeryturę. W latach 1969-1974 był również kierownikiem Zakładu Optyki Nieliniowej i Fizyki Chemicznej Instytutu Podstawowych Problemów Chemii UW. Jednocześnie pracował w Instytucie Fizyki  PAN, gdzie kierował Zakładem Dielektryków (1953-68), w latach 1966-1967 był dyrektorem instytutu, a w latach 1976-1989 kierownikiem Zakładu Fizykochemii Laserowej. Od 1962 roku był członkiem korespondentem, od 1973 roku członkiem rzeczywistym Komitetu Fizyki PAN. 18.01.1984 roku został doktorem honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był członkiem licznych stowarzyszeń krajowych i zagranicznych. Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, między innymi Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 28.04.1989 roku w Warszawie, gdzie został pochowany.