Potyrała Aleksander | Politechnika Gdańska

Treść strony

Potyrała Aleksander

Profesor. Pionier Politechniki Gdańskiej.

Aleksander Potyrała urodził się 12.10.1902 w Grudnej Górnej (pow. pilzneński, woj. krakowskie).  W 1914 roku ukończył szkołę powszechną w Tarnowie, gdzie również zdał maturę w 1921 roku w Państwowej Szkole Realnej. Od 20.11.1918 do 31.03.1919 roku odbywał służbę wojskową w 1. Pułku Piechoty, od 28.07. do 20.10.1920 roku w szeregach 216. Pułku Wojska Polskiego brał udział w wojnie polsko-radzieckiej. W 1924 roku zdał kolejną maturę jako ekstern w Państwowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym w Tarnowie.

W latach 1922-1926 studiował na Wydziale Budowy Maszyn, Budowy Okrętów i Elektrotechniki Wyższej Szkoły Technicznej Wolnego Miasta  Gdańska, gdzie otrzymał dyplom inżyniera. Praktykę żeglugową odbywał na statku pasażerskim „Helig Olaf " na linii Kopenhaga-Nowy Jork oraz na polskich okrętach wojennych: „Krakowiak", „Wicher", „Wilk", „Grom" i „Gryf ". Od 1.09.1926 do 30.04.1930 roku zdobywał praktykę zawodową jako konstruktor w stoczni w Gdańsku, od lutego 1930 roku wspomagał także dyrektora organizowanej Stoczni Gdyńskiej. W maju 1930 roku powołano go na zast. kierownika biura konstrukcyjnego Stoczni Modlińskiej, gdzie awansował wkrótce na kierownika technicznego przedsiębiorstwa. W tym charakterze pracował do października 1933 roku. Pół roku wolnej praktyki inżynierskiej w Warszawie zakończył 1.05.1934 roku, zaangażowany do Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie  na stanowisko radcy, a od 1.07.1936 roku zastępcy naczelnika wydziału i inspektora budowy okrętów. Od 1.09.1936 roku wykładał również w Państwowej Szkole Technicznej w Warszawie architekturę  okrętu i organizację stoczni na Wydziale Budowy Okrętów i Konstrukcji Stalowych tej szkoły. Od 1940 roku objął kierownictwo tego wydziału, od 1942 roku także Wydziału Samochodowego i zastępstwo dyrektora szkoły. Od marca 1940 do lipca 1945 roku był doradcą technicznym Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji m. Warszawy ds. urządzeń mechanicznych. W 1943 roku zorganizował tajny kurs budownictwa okrętowego Politechniki Warszawskiej, trwający do wybuchu powstania warszawskiego. W ramach organizacji konspiracyjnej „Alfa" brał udział pod pseudonimem „Chrystian" w akcjach Armii Krajowej, kierując wywiadem związanym z przemysłem okrętowym.

Po odzyskaniu niepodległości powrócił do Gdańska. Od sierpnia 1945 do końca września 1949 roku był dyrektorem organizowanego przez siebie Państwowego Liceum Budownictwa Okrętowego w Gdańsku. Równocześnie współdziałał w organizowaniu Wydziału Budowy Okrętów Politechniki gdańskiej (PG), obejmując od 1.12.1945 roku na stanowisku prof. kontraktowego Katedrę Architektury Okrętów i Mechaniki  Wiązań Okrętowych. 1.07.1946 roku został mianowany prof. nadzwyczajnym tej katedry. Będąc od września 1945 członkiem Komitetu Organizacyjnego dla Klasyfikacji Statków Śródlądowych i Przybrzeżnych, zorganizował  dział techniczny Polskiego Rejestru Statków (PRS), po czym do końca 1950 roku był dyrektorem technicznym tej instytucji, od 1.01.1950 do 30.09.1951 roku dyrektorem naczelnym PRS. 1.12.1956 roku wrócił na stanowisko naczelnego dyrektora PRS i piastował je do 31.05.1958 roku. Wyjechał wówczas do Norwegii i Anglii w celu przeprowadzenia rozmów o współpracy między instytucjami klasyfikacyjnymi Det Norske Veritas i Lloyds Register of Shipping a PRS.

Jako gorący orędownik budowy własnej floty w kraju poprzez stworzenie przemysłu stoczniowego, budowy portu w Gdyni oraz rozwoju żeglugi dużo publikował przed wojną. Z jego powojennych publikacji wielką wartość naukową miał skrypt „Budowa kadłuba okrętowego” (cz. I-IV, 1954-1959). Był promotorem 5 doktorów. Od 1946 roku był członkiem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich (SIMP), przewodniczącym Sekcji Okrętowców Zarządu Głównego SIMP (1953-1955), członkiem Kolegium Redakcyjnego „Poradnika okrętowca - materiałoznawstwo” (t. I) i przewodniczącym Kolegium Redakcyjnego „Poradnika okrętowca - teoria okrętu” (t. II), od 1957 roku członkiem Rady Naukowej Techniczno-Ekonomicznej Ministerstwa Żeglugi. W latach 1956-1958 był dziekanem Wydziału Budowy Okrętów PG. Odznaczony  między innymi Srebrnym Krzyżem Zasługi (1936), Złotym Krzyżem Zasługi (1938), Srebrną (1956) i Złotą Odznaką NOT (1961) oraz Medalem Zwycięstwa i Wolności (1964). Otrzymał też w 1964 roku nagrodę państwową II stopnia za całokształt  pracy.

Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 26.11.1964 roku w Gdańsku. Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko.