Różański Stanisław | Politechnika Gdańska

Treść strony

Różański Stanisław

Profesor. Pionier Politechniki Gdańskiej.

Stanisław Różański urodził się 13.02.1899 roku w Andrychowie (woj. krakowskie). Gimnazjum ukończył w 1917 roku w Nowym Targu i rozpoczął studia na Wydziale Architektury  Szkoły Politechnicznej we Lwowie. Zwolniony z obowiązku przedstawienia pracy dyplomowej, dyplom inżyniera architekta uzyskał 25.05.1923 roku na podstawie egzaminu ustnego. Praktykę zawodową rozpoczął 9.07.1923 roku w Warszawskiej Spółce Akcyjnej Budowy Parowozów. Pracował tam do 31.12.1925 roku na stanowisku projektanta i prowadzącego budowę. Zatrudniony od 1.03.1926 do 29.02.1928 roku na stanowisku architekta miejskiego w Płocku, opracował szkic fizjograficzny osuwającej się skarpy płockiej celem jej ochrony. 11.04.1928 roku rozpoczął pracę w Zarządzie miasta st. Warszawy jako kierownik pracowni urbanistycznej. Zajmował się projektowaniem  przestrzennego rozwoju Warszawy i jej regionu, stosując własną koncepcję powiązań komunikacyjnych stolicy z krajem. W latach 1929-1936 prowadził wykłady z urbanistyki na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie oraz kilku kursach fachowych. W 1930 roku zorganizował pierwsze w Polsce Biuro Planu Regionalnego w Warszawie z 500. osobową obsadą fachowców z różnych branż, kierował nim do 1936 roku. Powołany na dyrektora Wydziału Planowania, piastował to stanowisko do 1944 roku. Podczas powstania warszawskiego zatrzymany wraz z rodziną przez Niemców, zdołał  uciec. Po krótkim pobycie w okolicach  Piaseczna udał się do rodziny do Zakopanego.

Po wyzwoleniu, 1.03.1945 roku powrócił do Warszawy i zaczął pracę w Biurze Odbudowy. Już 3.04.1945 roku z ramienia Prezydium Rady Ministrów został skierowany do Gdańska na stanowisko kierownika Technicznej Grupy Operacyjnej w celu zorganizowania podstawowych wydziałów Gdańskiej Dyrekcji Odbudowy. Zorganizował więc Wydział Odbudowy, Wydział Mierniczy Urzędu Wojewódzkiego oraz Regionalną Dyrekcję Planowania Przestrzennego w Sopocie, której został dyrektorem, a od 1.04.1948 roku rzeczoznawcą. Kierując Regionalną Dyrekcją Planowania, współpracował z delegatem rządu ds. odbudowy Wybrzeża Eugeniuszem Kwiatkowskim. 27.08.1945 roku złożył na ręce rektora Politechniki Gdańskiej (PG) ofertę swoich wykładów na Wydziale Architektury PG z planowania krajowego i regionalnego. Zaangażowany 1.03.1946 roku na stanowisko zastępcy profesora, od kwietnia wykładał planowanie krajowe i regionalne na Wydziale Architektury PG, a od września 1947 roku prowadził także wykłady z planowania miast na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej PG. 1.04.1948 roku zrezygnował, za zgodą ministra odbudowy, ze stanowiska w Regionalnej Dyrekcji Planowania Przestrzennego. Dekretem z dnia 26.01.1949 roku otrzymał nominację na prof. nadzwyczajnego Katedry Planowania Krajowego na Wydziale Architektury PG. Od 15.08.1949 roku został również doradcą w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych, a od września 1950 roku konsultantem urbanistycznym w utworzonym Gdańskim Oddziale „Miastoprojekt Północ".

Od 1.10.1950 do 30.09.1952 roku i od 1.10.1960 do 30.09.1962 roku był prodziekanem Wydziału Architektury, a od 1.10.1962 do 30.09.1964 roku był jego dziekanem. Na stanowisko prof. zwyczajnego został powołany 18.07.1963 roku. Od 1.03.1965 do 31.08.1969 roku był kierownikiem Katedry Urbanistyki i Planowania Regionalnego na Wydziale Architektury PG.

Pozostawił po sobie dwie poważne  prace: „Budowa miasta a jego klimat” (1959) oraz „Teoretyczne możliwości rozwoju przestrzennego zespołu Gdańska” (1966). Prowadząc badania dotyczące klimatu miast i jego wpływu na ich kształtowanie, sformułował w 1951 roku teorię zjawiska dolin chłodu. W 1960 roku zorganizował podyplomowe studium urbanistyczne. Był autorem tezy o jedności zespołu Gdańsk - Sopot - Gdynia, poświadczonej nazwą Trójmiasto, a także pomysłodawcą „arterii czerwonej" i „drogi zielonej", mających usprawnić komunikację, szybkiej kolei miejskiej (metra kolejowego), parku nadmorskiego oraz rozbudowy dzielnic na górnym tarasie, za lasem krawędziowym.

Jego dorobek planistyczny dotyczący Warszawy nagrodzono w 1937 roku złotym medalem na wystawach w Berlinie i Paryżu, on sam zaś otrzymał Złoty Krzyż Zasługi. Po wojnie został odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1956), Oficerskim (1973) i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1979) oraz 8 innymi odznaczeniami państwowymi, resortowymi, regionalnymi. Gdy 30.09.1969 roku przeszedł na emeryturę, powrócił do Warszawy.

Zmarł 25.07.1981 roku w Warszawie. Został pochowany na Starych Powązkach.