Rylke Aleksander | Politechnika Gdańska

Treść strony

Rylke Aleksander

Profesor. Pionier Politechniki Gdańskiej. 
Doktor honoris causa Politechniki Gdańskiej (1965). 
Laureat Nagrody Państwowej za opracowanie koncepcji bocznego wodowania statków.

Aleksander Rylke urodził się 22.05.1887 roku w Równem Wołyńskim. Po ukończeniu w 1904 roku szkoły realnej w Warszawie wstąpił na Wydział Budowy Okrętów Akademii Morskiej w Kronsztadzie. W 1909 roku ukończył go z wyróżnieniem, otrzymując dyplom inżyniera i stopień ppor. marynarki wojennej. Następnie został skierowany do pracy w Dziale Budowy Okrętów Portu Wojennego w Sewastopolu, gdzie był kierownikiem doków pływających, remontów torpedowców, budowy pontonów ratowniczych dla łodzi podwodnych oraz inż. sztabowym Dywizjonu Okrętów Podwodnych Morza Czarnego. Od połowy 1913 roku objął funkcję st. pomocnika kierownika budowy krążowników liniowych „Izmaił" i „Kinburn" w Stoczni Bałtyckiej w Petersburgu. Do lipca 1914 roku odbierał stal na ich budowę ze wszystkich hut południowej Rosji. Delegowany do Sewastopola, do marca 1915 roku zajmował się odbiorem łodzi podwodnych. W połowie 1916 roku przejął kierownictwo budowy „Izmaiła" i awansował na komandora ppor. Po rewolucji marcowej 1917 roku przewodniczył jednej z trzech izb rozjemczych między robotnikami a administracją stoczni.

 W 1919 roku udał się przez Finlandię do Polski i w sierpniu tego roku przybył do Gdańska. Od 10.09.1919 roku pracował w Służbie Technicznej Departamentu Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1920 roku został kierownikiem Wydziału Technicznego przy Przedstawicielu Wojskowym i Morskim Polski w Gdańsku. Podróżował wówczas do Szwecji, Norwegii i Holandii, gdzie przez pół roku kierował budową statku „Lwów". We wrześniu 1921 roku zwolniono go do rezerwy marynarki. Do 1922 roku pracował nadal w Gdańsku, po czym został urzędnikiem w dziale zakupów zagranicznych w firmie „Bracia Lilpop" w Warszawie. Działał w Lidze Morskiej i Rzecznej jako członek  Zarządu Głównego, a potem prezes Oddziału Warszawskiego.

W 1925 roku został wezwany do IV Oddziału Sztabu Głównego, by jako referent zajął się odtwarzaniem taboru śródlądowego. W marcu 1927 roku Kierownictwo Marynarki Wojennej wysłało go do stoczni w Hawrze, Caen i Nantes do nadzoru budowy kontrtorpedowców „Wicher" i „Burza" oraz trzech łodzi podwodnych: „Wilk", „Ryś" i „Żbik". We wrześniu 1932 roku wrócił do kraju na stanowisko kierownika Wydziału Budowli Nowych w Służbie Technicznej Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie. Do połowy 1934 roku  reprezentował Marynarkę Wojenną w Komitecie Zarządzającym Inst. Metalurgii i Metaloznawstwa Politechniki Warszawskiej. 1.04.1934 roku został rozkazem przeniesiony w stan spoczynku z powodu swego sprzeciwu wobec wybranej przez Ministerstwo Spraw Wojskowych oferty związanej z budową dalszych łodzi podwodnych. Jako doradca techniczny i rzeczoznawca w przemyśle okrętowym przebywał w stoczni „J. Samuel White" w Cowes (Anglia) w związku z dostawą dla Polski kontrtorpedowców „Grom" i „Błyskawica" (1934-35) oraz w stoczni „A. August - Normand" w Hawrze w sprawie dostawy okrętów podwodnych (1937-1938). Na lata 1937-1940 został wybrany na wiceprzewodniczącego Komitetu Dróg Wodnych w Państwowej Radzie Komunikacyjnej. W 1938 roku był doradcą technicznym spółki akcyjnej budującej stocznię w Gdyni.

Zmobilizowany 28.08.1939 roku, został zdemobilizowany 22.09.1939 roku. Od jesieni 1940 roku prowadził wykłady z przedmiotów okrętowych w Szkole Techniczno-Mechanicznej w Warszawie. W latach 1943-1944 wykładał i prowadził ćwiczenia z projektowania okrętu na tajnych kursach Politechniki Warszawskiej. W tym okresie działał w tajnych formacjach Marynarki Wojennej „Alfa". 1.06.1945 roku został doradcą ds. przemysłu okrętowego w Departamencie Morskim Ministerstwa Żeglugi i Handlu Zagranicznego.

W Gdańsku organizował Wydział Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej PG). Powołany na profesora  budowy i projektowania okrętów na tym wydziale, był równocześnie dziekanem wydziału (do 1952). 24.07.1946 rok otrzymał nominację na profesora zwyczajnego PG. Równocześnie od grudnia 1945 roku został powołany na wiceprzewodniczącego Podkomisji ds. Przemysłu Okrętowego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku.

Od 1.07.1952 roku, po rezygnacji z pracy w Morskim Instytucie Technicznym, pracował tylko na PG. 12.11.1953 roku na podstawie pisma Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej otrzymał stopień doktora nauk technicznych. Od 1.01.1955 roku był kierownikiem Zespołowej Katedry Projektowania Okrętów na Wydziale Budowy Okrętów PG. 25.01.1958 roku został członkiem Rady Naukowej Instytutu Morskiego. W 1960 roku przeszedł na emeryturę. Jako autor koncepcji bocznego wodowania statków otrzymał w 1952 roku nagrodę państwową I stopnia. Wśród wielu orderów i odznaczeń posiadał między innymi francuski Krzyż Kawalerski Legii Honorowej (1929), Krzyż Oficerski (1954) i Komandorski (1967) Orderu Odrodzenia Polski. W 1965 roku otrzymał doktorat honorowy Politechniki Gdańskiej.

Zmarł 29.01.1968 roku w Gdańsku. Został pochowany na cmentarzu Srebrzysko.