Góra Jan | Politechnika Gdańska

Treść strony

Góra Jan

Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej.
Absolwent Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (1963). Profesor Politechniki Gdańskiej, nauczyciel akademicki, artysta malarz i grafik.

Jan Góra urodził się w 1936 roku w Duksztach Kolejowych koło Wilna. W  latach 1957–1963 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Gdańsku. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w pracowni prof. Juliusza Studnickiego.

W latach 1963–1965 pracował na Wydziale Architektury Wnętrz w PWSSP w Gdańsku w pracowni Urszuli Ruhnke-Duszeńko. Od 1963 roku był asystentem w Katedrze Rysunku, Malarstwa i Rzeźby na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. W 1969 roku przeprowadził przewód kwalifikacyjny I stopnia. Od roku 1971 pracował na stanowisku adiunkta w Zakładzie Kompozycji Architektonicznej Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Gdańskiej (PG).

Był jednym z najaktywniejszych uczestników ruchu kultury niezależnej lat 80., współzałożycielem Galerii św. Jacka, działającej przy bazylice św. Mikołaja w Gdańsku. W 1992 roku został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego PG. W  latach 1990–1992 był członkiem Rady Plastyki przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. W 1994 roku w uznaniu dorobku artystycznego Prezydent RP Lech Wałęsa nadał mu tytuł naukowy profesora sztuk plastycznych.

Obszarem jego działań artystycznych była grafika i malarstwo. W grafice najczęściej posługiwał się trawionymi technikami metalowymi: akwafortą, akwatintą oraz mezzotintą. Zarówno w grafice, jak i malarstwie wiodącym wątkiem tematycznym były krajobrazy. W  grafice należy wymienić dwie główne serie: „Architektura ziemi” i „Architektura morza”, a wśród nich takie prace jak: „Wzniesienia”, „Wgłębienia”, „Przeobrażenie” czy „Przemijanie”. Pejzaże Jana Góry to nierealny świat wyobraźni, w którym świat natury przeplata się ze światem stworzonym przez człowieka, a formy organiczne z formami architektonicznymi. Występuje w  nich realizm, a nawet naturalizm przedstawienia z wyraźną dbałością o detale, które są wydobyte poprzez użycie wyrazistego światłocienia. Konstrukcje, motywy oraz szczególny sposób operowania światłem przywołują z pamięci wymyślone „Carieri” Piranesiego, a także obrazy niemieckiego dziewiętnastowiecznego romantyka Caspara Dawida Friedriecha, eksponujące duchową naturę pejzażu. Przeciwstawiają one „kruchość człowieka potędze przyrody […] jako wrogiej towarzyszki życia”. Nie jest to pejzaż konkretny, ale uniwersalny i ponadczasowy, pejzaż mentalny, będący emanacją stanów duchowych artysty – zapis nieskończoności wszechświata. Wizja artystyczna Jana Góry to wizja bezczasowej, bezosobowej przestrzeni, bez początku i końca, określanej przez krytyków i samego artystę „pejzażem metafizycznym”.

Brał udział w ponad 80 wystawach zbiorowych oraz kilkudziesięciu indywidualnych (między innymi: Galeria El w Elblągu i  BWA w  Białymstoku, 1964; BWA w Szczecinie, 1966; Galeria Uniwersytecka w Cambridge, 1967; Galeria Arsenał w Poznaniu, 1969; Galeria Creation 3 w Kinszasie, 1980; Muzeum Narodowe w Gdańsku, Oddział Sztuki Współczesnej, 1994 i 2010). Był laureatem wielu nagród za działalność artystyczną.

Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w  Krakowie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, Muzeum Miejskiego w Zabrzu, Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach, Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopje, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Biblioteki Polskiej w Paryżu, Biblioteki w Watykanie, Politechniki Gdańskiej, a także w Polish Institute of Arts and Sciences of America w Nowym Jorku.

Zmarł 1 października 2023 roku.