Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej (2022).
Absolwentka Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej. Profesor Politechniki Gdańskiej, pracownik nauki, nauczyciel akademicki, specjalizująca się w zakresie procesów przez membrany ciekłe oraz towaroznawczych problemów jakości.
Maria Jolanta Szpakowska urodziła się 9 marca 1946 roku w Gdyni. W 1969 ukończyła studia magisterskie na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej na kierunku Technologii Związków Nieorganicznych. Na Wydziale Chemicznym PG przepracowała 26 lat, natomiast na Wydziale Zarządzania i Ekonomii (WZiE) kolejnych 27. W latach 1969–1995 pracowała w Zakładzie Chemii Fizycznej początkowo jako stażystka, następnie doktorantka, asystentka i adiunkt. W 1995 roku została powołana do zorganizowania od podstaw Pracowni Towaroznawstwa na WZiE (laboratoria, programy nauczania). Na tym Wydziale pracowała do 2022 roku pełniąc kolejno funkcję kierownika Pracowni, Zakładu Towaroznawstwa, a następnie Katedry Zarządzania Jakością i Towaroznawstwa.
W 1975 roku uzyskała stopień doktora, w 1997 stopień doktora habilitowanego, zaś tytuł naukowy profesora nauk chemicznych w 2007roku. W 2010 roku powołana została na stanowisko profesora zwyczajnego. W latach 2008–2010 była prodziekanem ds. nauki na WZiE. Za jej kadencji Wydział po raz pierwszy uzyskał I kategorię i zgodę na prowadzenie studiów doktoranckich z ekonomii.
W latach 2010–2018 była kierownikiem Studiów Doktoranckich na WZiE i członkiem Zespołu ds. Studiów Doktoranckich oraz Zespołu ds. Nagród Dydaktycznych. W latach 2012–2016 była członkiem Senatu PG. Pełniła również funkcję pełnomocnika Dziekana ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia (2003–2008), członka Rektorskiej Komisji Dyscyplinarnej (2005–2008), przewodniczącej Wydziałowej Komisji ds. Okresowej Oceny Nauczycieli (2008–2012), członka Komisji uczelnianej ds. Studiów Doktoranckich (2012–2018) i członka Zespołu ds. Nagród Dydaktycznych.
W latach 1998–2006 była międzynarodowym ekspertem IGWT, a od 1999 roku jest członkiem Komisji Nauk Towaroznawczych – Nauk o Jakości PAN. W latach 2008–2010 była członkiem Komitetu Naukowo-Technicznego Federacji Stowarzyszeń Naukowo–Technicznych NOT Wspólnoty Europejskiej. Od 1985 roku działa aktywnie w Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.) na szczeblu Zarządu Głównego, Oddziału Gdańsk (wieloletni skarbnik) i Koła w PG. W latach 1991–1995 była członkiem Polskiego Towarzystwa Chemicznego (PTCh.) oraz European Society of Membrane Science & Technology.
Działalność naukowa profesor Marii Szpakowskiej obejmowała badania z zakresu dwóch dyscyplin: chemii fizycznej i nauk towaroznawczych. Początkowo zajmowała się strukturami kompleksów metali przejściowych i termodynamiką układów monomer-dimer, następnie mechanizmem transportu przez membrany ciekłe. W jej zespole naukowym prowadzono nowatorskie badania związane z działaniem oscylatorów z membraną ciekłą do rozpoznawania substancji smakowych. Opracowano także kilka potencjometrycznych sensorów smaku z membraną ciekłą i wykorzystano je do oceny jakości ciekłych produktów spożywczych.
Jest autorką/współautorką około 300 prac naukowych, w tym 70 w czasopismach z listy JCR, kilkudziesięciu w innych recenzowanych czasopismach. 22 pozycje to prace o charakterze monograficznym, 39 to książki, podręczniki i materiały dydaktyczne.
Wykładała na Uniwersytecie Narodowym w Jokohamie w Japonii oraz na Letniej Szkole w Grecji. Współpracowała naukowo z wiodącymi ośrodkami krajowymi (np. Instytut Fizyki Molekularnej PAN w Poznaniu) i zagranicznymi (np. Catholique Universite de Louvain Belgium), czego owocem było wiele wspólnych publikacji, także w czasopismach amerykańskich. Brała udział w 18 projektach badawczych. Była kierownikiem 10 grantów w ramach współpracy Polska–Belgia, odbyła 20 krótkoterminowych staży zagranicznych w Belgii, Grecji i Japonii. Była wielokrotnym recenzentem wniosków o stopnie i tytuły naukowe, grantowe oraz prac w czasopismach zagranicznych i krajowych. Jest promotorką 6 prac doktorskich, w tym 2 obronionych z wyróżnieniem, wielu prac magisterskich, inżynierskich i dyplomowych Europejskiej Szkoły Specjalnej i Studiów Podyplomowych. Opracowała i prowadziła 26 różnych wykładów i 30 nowych ćwiczeń laboratoryjnych.
Za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną wyróżniona została między innymi: Złotym Krzyżem Zasługi (2001), Medalem Edukacji Narodowej (2006), odznaką honorową SITPChem. (1981), Złotą Odznaką Naczelnej Organizacji Technicznej (1996), Medalem im. prof. Wojciecha Świętosławskiego (2002), Medalem 75-lecia NOT (2022). Otrzymała liczne nagrody Rektora PG za działalność związaną z umowami (6), działalność organizacyjną (6), za osiągnięcia naukowo-badawcze (22).
W dniu 19 lutego 2023 roku podczas Gali Nauki Polskiej otrzymała Nagrodę Ministra Edukacji i Nauki za całokształt dorobku.
