Gruszkowski Wiesław | Politechnika Gdańska

Treść strony

Gruszkowski Wiesław

Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej.

Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Profesor Politechniki Gdańskiej, pracownik nauki, nauczyciel akademicki, nestor architektów gdańskich, urbanista. Generalny projektant planu Aglomeracji gdańskiej, współautor odbudowy śródmieścia Gdańska. Dziekan Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej (1985-1989). Członek Polskiej Akademii Nauk, członek korespondent Deutsche Akademie für Städtebau und Landesplanung DASL.

Wiesław Julian Gruszkowski urodził się 15 lutego 1920 roku we Lwowie. W latach 1938–1941 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej (zaliczył III rok studiów), od lipca 1944 do maja 1945 roku pracował w Energokombinacie Lwów jako kierownik oddziału budowlanego.

W czerwcu 1945 roku przyjechał do Gdańska. Od początku zaangażował się w odbudowę i odtwarzanie historycznego kształtu miasta, biorąc udział w jego odgruzowywaniu i inwentaryzacji. Od czerwca 1945 w Gdańsku, do sierpnia 1949 roku pracował jako kierownik wydziału urbanistyki w Wydziale Technicznym Zarządu Miejskiego. Obraz powojennego Gdańska utrwalił na fotografiach, które wykonywał podczas prac dokumentacyjnych. Jednocześnie w latach 1946–1947 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Po ukończeniu studiów został zatrudniony w Katedrze Urbanistyki jako asystent (wrzesień 1947 – sierpień 1951), starszy asystent (listopad 1952–październik 1953) i adiunkt na Podyplomowych Studiach Urbanistyki (październik 1953–luty 1973).

Od września 1949 do lutego 1955 roku był projektantem, następnie starszym projektantem i głównym urbanistą w Biurze Projektowo-Badawczym Budownictwa „Miastoprojekt” w Gdańsku. Wraz z architektem Romanem Horodyńskim opracował ostateczną wersję odbudowy Głównego Miasta. W 1962 roku współautor planu zespołu portowo-miejskiego Gdańsk-Gdynia. W okresie od lutego 1955 do sierpnia 1958 roku był głównym architektem województwa gdańskiego. Został zwolniony z urzędu za zatwierdzenie planów odbudowy niektórych gdańskich kościołów.

Kolejno, od listopada 1958 do lutego 1973 roku, był kierownikiem Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Gdańsku, od kwietnia 1973 do grudnia 1975 roku kierownikiem oddziału i głównym projektantem w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego w Gdańsku, a od stycznia 1976 do grudnia 1978 roku generalnym projektantem w Biurze Planowania Przestrzennego w Gdańsku, gdzie na pół etatu pracował jeszcze jako doradca naukowo-techniczny(styczeń-czerwiec 1979). W latach 1973–1978 był generalnym projektantem planu aglomeracji gdańskiej.

Od 1973 roku na stałe związał się z Politechniką Gdańską. Stopień doktora uzyskał w 1976 roku, na stanowisku docenta zatrudniony był od lutego 1973 do sierpnia 1989. W 1989 roku otrzymał tytularny tytuł profesora nadzwyczajnego.

W latach 1978-1981 był zastępcą dyrektora do spraw naukowych Instytutu Architektury i Urbanistyki PG, od 1984 roku prodziekanem Wydziału Architektury, a w latach 1985–1989 dziekanem Wydziału Architektury. Na emeryturze wykładał między innymi w prywatnej wyższej szkole zawodowej Wszechnicy Warmińskiej w Lidzbarku Warmińskim (od 2004), przekształconej następnie w Mazurską Szkołę Wyższą w Ełku. W latach 1975–1982 przewodniczył Miejskiemu Komitetowi Stronnictwa Demokratycznego  w Gdańsku. Jako członek gdańskiej Miejskiej Rady Narodowej pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego (1976–1981) i przewodniczącego (1981–1984).

Jego autorstwa jest przeszło stu analiz, studiów i publikacji naukowych z dziedziny planowania przestrzennego i rewaloryzacji miast oraz wydawnictw popularnonaukowych. Jest autorem monografii „Planowanie przestrzenne miast portowych” (z Bohdanem Szermerem i Stanisławem Tomaszkiem, 1964), „Wspomnień z odbudowy Głównego Miasta Gdańska” (1978, wraz z Izabelą Trojanowską), „Zarysu historii urbanistyki” (1989), „Historii sztuki” (2005), a także współautorem (z Adamem Hauptem) projektu uporządkowania Wojskowego Cmentarza Francuskiego na gdańskim Suchaninie.  Członek Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) od 1947 roku, w latach 1958-1964 prezes Oddziału Wybrzeże, w 1969-1973 wchodził w skład Rady SARP. Członek Towarzystwa Urbanistów Polskich od 1954, przez dwie kadencje prezes oddziału gdańskiego, od 1989 roku członek honorowy Towarzystwa Urbanistów Polskich. Członek Sekcji Urbanistyki Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk, członek-korespondent Deutsche Akademie für Städtebau und Landesplanung.

Odznaczony między innymi: Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1966). Był laureatem Nagrody Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury (1962), Komitetu Nauki i Techniki (1966), Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych (1968, 1969). W 1980 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki nadało mu status twórcy. W 1997 roku został uhonorowany Medalem Księcia Mściwoja II, w 2002 roku otrzymał Nagrodę im. Prof. Jerzego Stankiewicza, w 2014 roku Medal „Za Zasługi dla Politechniki Gdańskiej”. W 2015 roku wyróżniony tytułem Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej.

W 2012 roku został nominowany do Nagrody Miasta Gdańska w dziedzinie kultury „Splendor Gedanensis” za album pt. „Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego”. Otrzymał okolicznościowy „Splendor Splendorów”, przyznany w 40-lecie istnienia tej nagrody.

Zmarł 7 września 2018 roku w Sopocie, gdzie został pochowany na Cmentarzu Komunalnym.