Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej.
Absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej. Profesor Politechniki Gdańskiej, pracownik nauki, nauczyciel akademicki, specjalista w zakresie syntezy organicznej, chemii organicznej fosforu. Rektor Politechniki Gdańskiej (2002-2008). Senator RP VII kadencji (2007-2010). Laureat Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP oraz Nagrody Prezesa Rady Ministrów. Laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza.
Janusz Rachoń urodził się 11 sierpnia 1946 roku w Nowym Sączu. W 1964 roku rozpoczął studia wyższe na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Ukończył je w 1969, uzyskując tytuł magistra inżyniera chemika. W tym samym roku podjął pracę na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej, na którym uzyskał stopień doktora nauk chemicznych (1975) i habilitację (1985). Tytuł profesora nauk chemicznych otrzymał w 1995 roku.
W 1969 roku odbył staż w fabryce celulozy w Szwecji, w latach 1978–1980 był stypendystą Fundacji im. Aleksandra von Humboldta na Uniwersytecie w Getyndze w Niemczech. Od 1985 do 1990 roku przebywał w USA jako visiting professor na Florida State University w Tallahassee, a w 2015 roku w Kanadzie – na Waterloo University. Ponadto współpracował z uniwersytetami w Sztokholmie, Marsylii i Ankonie.
Podczas pracy na Politechnice Gdańskiej w latach 1990–1996 pełnił funkcję prodziekana ds. nauki Wydziału Chemicznego (w tym czasie zbudował najnowocześniejsze w kraju Laboratorium Magnetycznego Rezonansu Jądrowego), od 1997 roku jest kierownikiem Katedry Chemii Organicznej.
W latach 2002–2008 był rektorem Politechniki Gdańskiej. Ma bardzo znaczący udział w stworzeniu nowego centrum obliczeniowego Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej, zakończeniu remontu „Bratniaka” i pierwszego etapu rewitalizacji Gmachu Głównego Politechniki Gdańskiej, budowy nowego gmachu Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki oraz modernizacji pływalni Politechniki Gdańskiej. Za jego kadencji uczelnia przejęła wiele nieruchomości będących wcześniej w gestii tak miasta, jak i rządu RP.
Pełnił również wiele funkcji poza Politechniką Gdańską: był wiceprzewodniczącym Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych (2002–2008), prezesem Zarządu Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego (2005–2009), prezesem Fundacji Brainet (2005), członkiem Rady Naukowej Centrum Chemii Polimerów Polskiej Akademii Nauk (1999–2006) oraz przewodniczącym Rady Naukowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (2007–2011). W latach 2007–2010 był senatorem VII kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i wiceprzewodniczącym Senackiej Komisji ds. Unii Europejskiej oraz członkiem Rady Europy. Jest również członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN (w latach 1999–2002 był jego wiceprzewodniczącym), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (wiceprzewodniczący), Societas Humboldtiana Polonorum oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, a od 2011 roku Rady Naukowej Instytutu Chemii Organicznej PAN.
W 2016 roku wraz z grupą intelektualistów założył Klub Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego, działający przy Europejskim Centrum Solidarności. W ramach otwartych zebrań Klubu raz w miesiącu odbywają się spotkania i dyskusje z udziałem wybitnych przedstawicieli świata nauki, kultury, gospodarki, finansów i polityki.
Profesor Janusz Rachoń jako autor i współautor opublikował około 190 publikacji, w tym pięć książek i skryptów na temat syntezy organicznej i chemii organicznej fosforu. Jest także autorem lub współautorem czternastu patentów, w tym czterech międzynarodowych.
Zainteresowania naukowe prof. Janusza Rachonia koncentrują się przede wszystkim na chemii organicznej. Jest specjalistą w zakresie syntezy organicznej i chemii organicznej fosforu, syntezy związków biologicznie czynnych stosowanych w medycynie, rolnictwie i przemyśle, twórcą szkoły naukowej organicznej chemii fosforu i siarki. Przedstawił dowody tworzenia związków magnezoorganicznych z metalicznego magnezu i halogenopochodnych związków organicznych (proces przebiegający na powierzchni metalu). Udowodnił istnienie tzw. nieklasycznego karbokationu – intermediatu wielu reakcji organicznych, ponadto mechanizm reakcji biegnących z udziałem związków fosforoorganicznych oraz wykazał, że kwas ditiofosforowy to mocny kwas, donor atomu wodoru, a jego anion jest dobrym donorem pojedynczego elektronu.
W zakresie syntezy organicznej opracował nowe oryginalne metody syntezy fosforowych analogów aminokwasów i peptydów, chemoselektywną metodę tioacylowania oraz nową oryginalną metodę syntezy niesymetrycznych disulfidów. Obecnie pracuje nad poszukiwaniem efektywnych inhibitorów sulfatazy steroidowej, nowego celu terapeutycznego w leczeniu chorób nowotworowych.
Działalność wdrożeniowa i związana z transferem technologii znalazła odzwierciedlenie między innymi we współpracy z Zakładami Farmaceutycznymi „Polpharma” SA w Starogardzie Gdańskim. Kierowany przez prof. Janusza Rachonia zespół naukowy z Politechniki Gdańskiej oraz „Polpharmy” opracował oryginalne metody syntezy leków stosowanych w leczeniu osteoporozy: alendronianu sodu (lek nowej generacji Ostemax 70 Comfort), rizendronianu sodu, ibandronianu sodu, kwasu zolendronowego. Wszystkie te technologie zostały opatentowane i wdrożone do produkcji.
W 1990 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1996 Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Jest laureatem licznych prestiżowych odznaczeń i wyróżnień za działalność naukową i wdrożeniową, między innymi: Nagrody Gospodarczej Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej „za najlepszy wynalazek w dziedzinie produktu lub technologii” (2005, nagroda zespołowa), Nagrody Prezesa Rady Ministrów (2006), Nagrody im. Profesora Włodzimierza Rodziewicza (2007), Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych „za badania nad mechanizmami reakcji i nowymi metodami syntezy organicznej oraz opracowanie technologii leków przeciw osteoporozie” (2010).
Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej i działalności dydaktycznej, za zasługi na rzecz rozwoju nauki” (2012), wyróżniony Medalem im. Ignacego Mościckiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego „za osiągnięcia naukowe, wdrożeniowe i efektywną współpracę z przemysłem farmaceutycznym” (2015) oraz Medalem Honorowym Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów im. Tadeusza Sędzimira „za osiągnięcia patentowe i wdrożeniowe” (2016). W 2016 roku otrzymał tytuł i godność Profesora Honorowego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. W 2017 roku w uznaniu zasług na rzecz współpracy nauki z gospodarką organizacja Pracodawcy Pomorza wyróżniła go Nagrodą „Primum Cooperatio – Nade Wszystko Współpraca”, przyznawaną naukowcom „za efektywną współpracę środowiska gospodarczego i naukowego, przynoszącą wymierne korzyści gospodarce i nauce”. W 2017 roku wyróżniony tytułem Honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej.