Gdański Nobel dla prof. Jacka Tejchmana | Politechnika Gdańska

Tegoroczna uroczystość uhonorowania laureatów, która odbyła się jak zawsze 28 stycznia – w rocznicę urodzin Jana Heweliusza była nietypowa. Ze względu na pandemię zaproszono jedynie nieliczne grono gości, a transmisja odbywała się online.

– Na przekór pandemii odbywamy rytuał, który powtarzamy od 1987 roku, kłaniając się w ten sposób nisko ludziom nauki – mówiła otwierając uroczystość Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – W imieniu wszystkich gdańszczanek i gdańszczan serdecznie Państwu gratuluję, dziękując za wierność nauce, często uprawianej w samotności, dziękuję za samozaparcie, gdy wsparcie publiczne okazuje się zbyt małe i za wychowywanie następców – dodała prezydent, zwracając się do laureatów.

Laudację na cześć prof. Jacka Tejchmana wygłosił prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, przewodniczący kapituły nagrody w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych, prezes gdańskiego oddziału PAN.

– Prof. Jacek Tejchman należy niewątpliwie do grona ścisłej czołówki naukowców swojej specjalizacji, nie tylko w kraju, ale także na świecie. Jego osiągnięcia przyczyniają się zarówno do znacznego poszerzenia naszej wiedzy, jak również znajdują zastosowania praktyczne. Swoje doświadczenia naukowe wykorzystuje także na polu organizacji nauki będąc członkiem ważnych gremiów decydujących o zasadach przyznawania grantów naukowych i ocenianiu jednostek naukowych. Mamy zatem przed sobą sylwetkę naukowca wybitnego spełniającego się jako znakomity badacz oraz organizator nauki – podkreślał w laudacji prof. Węgrzyn.

Laureat, odbierając nagrodę dziękował swojej rodzinie, profesorowi Krzysztofowi Wilde, rektorowi Politechniki Gdańskiej i członkom Senatu Politechniki Gdańskiej za poparcie jego kandydatury oraz wszystkim swoim współpracownikom naukowym.

– Nagroda ta to nie tylko pozytywna ocena mojej dotychczasowej działalności naukowej, ale również bodziec i inspiracja do dalszej pracy – powiedział prof. Tejchman.

Naukowiec podkreślał, jak ważna w rozwoju pracy badawczej jest rola mentora i wspominał profesora Gerda Gudehusa, szefa katedry Mechaniki Gruntów i Skał z Uniwersytetu w Karlsruhe, z którym przez wiele lat bezpośrednio współpracował w Niemczech w czasie stażów naukowych i który zaszczepił w nim ogromną pasję naukową. Staże naukowe w Niemczech prof. Tejchman zakończył zrobieniem doktoratu i habilitacji.

Prof. Jacek Tejchman - znakomity badacz i organizator nauki

Prof. dr hab. inż. Jacek Tejchman jest absolwentem Wydziału Budownictwa Lądowego Politechniki Gdańskiej. Obecnie (od 2000 r.) kieruje Katedrą Budownictwa i Inżynierii Materiałowej w Wydziale Inżynierii Lądowej i Środowiska. Równocześnie prowadzi aktywną, międzynarodową współpracę naukową z uczelniami w Karlsruhe, Grenoble, Graz, Wiedniu czy Delft.

Do głównych obszarów zainteresowań badawczych profesora należą budownictwo lądowe, ekobudownictwo i inżynieria materiałowa. Prowadzi badania naukowe dotyczące przede wszystkim konstrukcji inżynierskich (betonowych, żelbetowych, kompozytowych i stalowych), mechaniki gruntów i skał, mechaniki pękania oraz mechaniki materiałów sypkich.

Nagrodą Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza prof. Tejchman został uhonorowany za wybitne osiągnięcia w zakresie modelowania uszkodzeń w materiałach inżynierskich w oparciu o metodę elementów dyskretnych i metody elementów skończonych. Sformułowanie przez profesora wraz z współpracownikami oryginalnych modeli numerycznych do obliczeń zjawiska pękania w elementach betonowych z wykorzystaniem zdjęć wykonanych mikro-tomografem komputerowym o wysokiej rozdzielczości, pozwoliło lepiej zrozumieć to zjawisko oraz jego wpływ na efekt skali i kruchość betonu.

Do innych znaczących osiągnięć prof. Tejchmana, które znalazły praktyczne zastosowanie, należą m.in. opracowanie efektywnej metody redukcji efektów dynamicznych w silosach, opatentowanej w 1996 r. wraz z firmą Dupont. Patent został następnie sprzedany firmie Zeppelin - największej niemieckiej firmie silosowej, a metoda została zastosowana przy budowie silosów w Niemczech.

Ponadto prof. Tejchman wraz ze współpracownikami jest twórcą innowacyjnego systemu zarządzania energią w budynkach, która pozwala zaoszczędzić nawet do 20-30 proc. energii oraz rozwiązań umożliwiających skrócenie czasu budowy, redukcję kosztów oraz wzrost bezpieczeństwa dużych konstrukcji inżynierskich. Stworzył także wraz ze współpracownikami m.in. efektywną metodę obliczeń stateczności metalowych silosów z uwzględnieniem obecności materiału sypkiego oraz stateczności hal z elementów metalowych (zimnogiętych). Dzięki rozwiązaniom można było zaoszczędzić ok. 20 proc. materiału użytych w dużych silosach znanej firmy.

Laureat „gdańskiego nobla” zrealizował liczne granty krajowe. Obecnie jest kierownikiem trzech projektów realizowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN).

– Oprócz działalności stricte naukowej należy nadmienić, że pan profesor Jacek Tejchman jest także bardzo aktywny na polu organizacji nauki, co również jest bardzo ważne dla ogólnego rozwoju nauki w Polsce – podkreślał w laudacji prof. Węgrzyn. I tak, w latach 2014-2016 prof. Tejchman zasiadał w Radzie Narodowego Centrum Nauki, a od 2019 r. jest członkiem Komisji Ewaluacji Nauki (KEN).

Profesor jest autorem ponad 140 publikacji w renomowanych czasopismach międzynarodowych z listy JCR. Posiada obecnie współczynnik Hirscha 33 (Web of Science) i 37 (Scopus). Jest też członkiem redakcji trzech renomowanych czasopism zagranicznych: „Granular Matter”, „Acta Geotechnica” i „Computers and Geotechnics”.

Laureat Nagrody im. Heweliusza jest również rzeczoznawcą budowalnym w specjalności konstrukcyjno-budowlanej i autorem ponad 300 ekspertyz technicznych dla przemysłu.

Z profilem naukowym prof. J. Tejchmana można zapoznać się na portalu MOST Wiedzy.

„Gdańskie Noble” przyznano już po raz 33.

Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza przyznawana jest od 1987 roku. W środowisku naukowym cieszy się prestiżem i uznaniem. Przyznawana jest przez Prezydent Gdańska na wniosek dwóch kapituł, którym przewodniczą, prezes Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku (w dziedzinie nauk ścisłych oraz przyrodniczych) oraz prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych). W skład kapituły nagrody wchodzą także rektorzy państwowych wyższych uczelni w Gdańsku, przedstawiciel prezydenta Gdańska, dotychczasowi laureaci nagrody oraz przedstawiciel gdańskich niepublicznych uczelni wyższych. Nagrodę w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych otrzymała w tym roku prof. Maria Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego.

Laureaci z Politechniki Gdańskiej

Pierwszym laureatem Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w 1988 r. był prof. Edward Borowski z Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej. Wśród pracowników naukowych PG, którym przyznano to wyróżnienie znaleźli się także prof. Kazimierz Gęba z Wydziału Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej (1989), prof. Edmund Wittbrodt z Wydziału Mechanicznego (1997), prof. Jacek Namieśnik z Wydziału Chemicznego (2001), prof. Michał Mrozowski z Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki (2002), prof. Andrzej Czyżewski z Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki (2006), prof. Janusz Rachoń z Wydziału Chemicznego (2010), prof. Kazimierz Darowicki z Wydziału Chemicznego (2016) oraz prof. Piotr Dominiak z Wydziału Zarządzania i Ekonomii (2019), prof. Jacek Tejchman z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska (2021).