Prof. Ryszard Dąbrowski (1924-2004) - wspomnienie
(autor prof. Eugeniusz Bielewicz)
Prof. dr inż. Ryszard Dąbrowski urodził się 3 stycznia 1924 roku w Wielkich Ejsmontach pod Grodnem (obecnie Białoruś). Wybuch wojny nie pozwolił mu ukończyć polskiego gimnazjum w Grodnie. W latach 1940-41 uczęszczał do 10-letniej szkoły średniej w Grodnie z białoruskim językiem nauczania uzyskując świadectwo dojrzałości tuż przed niemieckim atakiem na Związek Radziecki.
W okresie okupacji niemieckiej pracował w Grodnie w Powiatowym Urzędzie Budowlanym.
Do Gdańska przybył w ramach repatriacji w sierpniu 1945 roku i został studentem pierwszego rocznika Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Gdańskiej. Dyplom magistra inżyniera w zakresie konstrukcji budowlanych uzyskał w listopadzie 1949 roku.
Jeszcze w czasie studiów (od 1948 roku) jako wyróżniający się student został zaangażowany przez prof. Witolda Nowackiego do pracy w Katedrze Mechaniki Budowli.
Stopień naukowy doktora nauk technicznych zdobył w 1957 roku na podstawie rozprawy pt. :„Stateczność mostu jednodźwigarowego”. W 1958 roku został docentem.
Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1973 roku. W latach 1950–1957 równolegle do zajęć dydaktyczno-naukowych w Katedrze Mechaniki Budowli pracował na połowie etatu w Przedsiębiorstwie Projektowania Zakładów Przemysłu Metalowego i Elektrotechnicznego PROZAMET w Gdańsku jako weryfikator konstrukcji budowlanych – głównie przy odbudowie i rozbudowie obiektów stoczniowych.
W 1963 roku (przez 9 miesięcy) przebywał na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku (USA) w ramach stypendium naukowego im. Boese.
Profesor Ryszard Dąbrowski pracował jako pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Mechaniki Budowli od 1948 roku do września 1991 roku, kiedy to odszedł na wcześniejszą emeryturę ze względu na stan zdrowia.
Jako nauczyciel akademicki Wydziału Budownictwa Lądowego (obecnie Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska) Politechniki Gdańskiej prowadził wykłady z zakresu statyki i dynamiki budowli oraz teorii sprężystości i plastyczności. Wprowadził do wykładów obszerny rozdział dotyczący mechaniki pęknięć. Temat ten był też przedmiotem seminariów dokształcających dla pracowników naukowo-dydaktycznych Wydziału.
Profesor Ryszard Dąbrowski był znakomitym wykładowcą ogromnie zaangażowanym w utrzymanie wysokiego poziomu nauczania.
Pomimo trudnych egzaminów absolwenci Wydziału wspominają Go z sympatią i uznaniem. Był promotorem 3 rozpraw doktorskich.
Jego początkowe zainteresowania naukowo-badawcze skierowane były na tworzenie oryginalnych algorytmów obliczeniowych dotyczących projektowania konstrukcji budowlanych.
Dalsze kierunki naukowo-badawcze obejmowały teorię dźwigarów powierzchniowych, teorię powłok sprężystych, stateczność prętów cienkościennych, teorię dźwigarów zakrzywionych w planie oraz metodę elementów skończonych.
Profesor Ryszard Dąbrowski jest autorem 70 publikacji oraz 6 książek.
Oryginalne artykuły ukazały się w czasopismach: Archiwum Mechaniki Stosowanej, Rozprawy Inżynierskie, Archiwum Inżynierii Lądowej, Inżynieria i Budownictwo, Stahlbau, Bautechnik, Bauingenieur, Beton-und Stahlbetonbau.
Książki:
- Silosy. Metody obliczeń i konstrukcja (współautor W. Nowacki), Budownictwo i Architektura, Warszawa 1953, II rozszerzone wydanie 1955;
- Dźwigary powierzchniowe (tłumaczenie z jęz. niemieckiego K. Girkmann) Arkady, Warszawa 1957;
- Skręcanie mostowych i hydrotechnicznych konstrukcji cienkościennych o przekroju zamkniętym (skrypt), Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej 1958;
- Gekrummte dunnwandige Trager. Theorie und Berechnung, Springer Verlag 1968 (w jęz. angielskim 1972);
- Metody inżynierskie w teorii powłok, „Monografie” Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej 1975. Monografia ta została wyróżniona w 1976 roku nagrodą Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.
Profesor Ryszard Dąbrowski należał do zespołu założycielskiego Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, był członkiem Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, członkiem Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, członkiem International Association for Bridge and Structural Engineering oraz długoletnim recenzentem Applied Mechanics Reviews.
Jest laureatem nagrody PZiTB im. Stefana Bryły za wszechstronne badania naukowe w dziedzinie teorii zakrzywionych prętów cienkościennych.
Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta (1973 r.).
Profesor Ryszard Dąbrowski wyróżniał się szeroką wiedzą oraz znakomitą znajomością literatury na temat mechaniki i teorii konstrukcji. Z ogromną uwagą i wnikliwością śledził rozwój tych dyscyplin naukowych w skali światowej. Chociaż nie zajmował się praktycznym projektowaniem, doskonale rozumiał zachowanie się konstrukcji oraz znał rozwiązania konstrukcyjne wszystkich poważniejszych obiektów budowlanych na świecie.
Cechowała Go umiejętność wykrywania błędów i usterek w pracach naukowych innych autorów.
W dyskusjach naukowych, w wystąpieniach krytycznych i w recenzjach nie stosował określeń ulgowych i pojednawczych, co uszczuplało grono Jego przyjaciół, ale również często utrudniało bliską współpracę. Jego rozległa wiedza i ogromnie bogata orientacja w technicznej literaturze światowej nie zostały w pełni wykorzystane w działalności Katedry Mechaniki Budowli.
Prof. dr inż. Ryszard Dąbrowski zmarł 17 kwietnia 2004 roku jako emerytowany profesor Wydziału Inżynierii Lądowej (obecnie Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska) Politechniki Gdańskiej.