Prof. Wacław Szybalski | Politechnika Gdańska

Treść strony

Prof. Wacław Szybalski

Dyscyplina: biologia molekularna, chemia
Doktor honoris causa PG – 2001 roku
Promotor doktoratu honoris causal: prof. zw. dr. inż. Edward Borowski

Urodził się 9 września 1921 roku w Lwowie. Studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej, w latach 1941–1944 pracował w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla we Lwowie.

W maju 1944 roku wyjechał ze Lwowa do Końskich, od maja 1945 roku zamieszkał w Gdańsku.

W 1945 roku nostryfikował dyplom inżyniera chemika na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. W latach 1945–1949 pracował na Politechnice Gdańskiej, w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku (kierownik Działu Przemysłu Spożywczego), w Izbie Przemysłowo Handlowej. W 1949 roku uzyskał na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej stopień doktora.

W 1949 roku pracował w Laboratorium Calsberga w Kopenhadze, od 1951 roku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W latach 1951–1955 pracował w Cold Spring Harbor Laboratory, w latach 1956–1960 w Instytucie Mikrobiologii Uniwersytetu Rutgersa (The University of New Yersay) w New Brunswick. Od 1960 roku pracował na stanowisku profesora onkologii na Uniwersytecie Wisconsin w Madison w Mc Ardle Laboratory for Cancer Research.

W 2003 roku przeszedł na emeryturę.

Jest twórcą międzynarodowej szkoły naukowej genetyki, biotechnologii, inżynierii genetycznej, biologii molekularnej.

Opracował wiele oryginalnych metod badawczych; wyniki badań w wielu dziedzinach biologii molekularnej były pierwszymi, m.in.: metod wirowania i rozdzielania kwasów nukleinowych w chlorku i siarczanie cezu, opracowania zasad wykrywania mutagenności związków chemicznych na bakteriach, przyczynowego związku miedzy mutagenezą, a karcinogenezą, badania nad genomem ludzkim. Twórca systemu selekcyjnego HAT do hodowli komórek (m.in. ludzkich), propagował pierwsze leki antybiotyki w leczeniu infekcji, metod fizycznych w badaniach genetycznych DNA, genomu lambdy.

Autor i współautor ponad 380 publikacji na temat mikrobiologii, genetyki, biologii molekularnej. Twórca 2 patentów.

Był założycielem i redaktorem naczelnym periodyku GENE w latach 1976–1996, członkiem komitetów redakcyjnych, m.in. „Cancer Research” i „Journal of Virology”.

Z jego inicjatywy powołano Fundację Profesora Wacława Szybalskiego w 2007 roku i ustanowiono nagrodę naukową.

Członek zagraniczny Polskiej Akademii Nauk, Akademii Umiejętności, European Molecular Biology Organization (EMBO). Jest członkiem honorowym: Towarzystwa Biologii Doświadczalnej i Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego, Komitetu Biotechnologii Polskiej Akademii Nauk. Należy do Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów.

Został wyróżniony godnością doktora honoris causa: Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (1980), Uniwersytetu Gdańskiego (1989), Akademii Medycznej w Gdańsku (2000), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2012).

Został wyróżniony 19 października 2001 roku godnością doktora honoris causa Politechniki Gdańskiej za: ”wieloletnie kontakty naukowe z Uczelnią, kształcenie wielu doktorów, którzy chwałę Polsce i Politechnice Gdańskiej przynieśli. Uczony człowiek, który podkreślał na całym świecie swoje związki z Uczelnią, dzięki temu wielkie korzyści z jego pracy osiągnięto. Sukcesy osiągnął szczególnie w wiedzy z inżynierii genetycznej na całym świecie. Jego dzieło naukowe przyczyniło się bardzo dla rozwoju wiedzy obywateli całego świata”.

Jest laureatem nagrody Casimir Funk Natura Science w dziedzinie nauk przyrodniczych Polskiego Instytutu Sztuki w Nowym Jorku w 2003 roku.

Został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, medalem Hilldale Uniwersytetu Wisconsin w Madison, medalem Czeskiej Akademii Nauk im. Grzegorza Mendla.

Zmarł 16 grudnia 2020 roku w Wisconsin.

Bibliografia

  1. E. Borowski, Laudacja prof. Edwarda Borowskiego – promotora doktoratu honoris causa prof. Wacława Szybalskiego, „Pismo PG” nr 8, 2001, s. 4
  2. Doctor honoris causa Wacław Szybalski. Nadanie Wacławowi Szybalskiemu tytułu doktora honoris causa Akademii Medycznej w Gdańsku, Gdańsk 23 listopada 2000 roku, Gdańsk 2000
  3. Fundacja Profesora Wacława Szybalskiego www.fpws
  4. H. Gaertner, Profesor Wacław Tadeusz Szybalski. Lwowianin, Polak, naukowiec, filantrop, „Archiwum Historii Filozofii Medycyny, 2012, nr 75, s.59–60