Otwarte monografie | Politechnika Gdańska

Treść strony

Otwarte monografie

We współczesnej nauce nie maleje znaczenie monografii jako cennego sposobu komunikacji, szczególnie w naukach humanistycznych i społecznych. Monografie Open Access to szansa dla badaczy, aby dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Jednak, w przeciwieństwie do czasopism, dyskusje na temat otwartego dostępu do książek, nadal są w fazie początkowej.

W Polsce zagadnienie dotyczące monografii naukowych publikowanych w otwartym dostępie nie było dotąd badane. Istnieje jednak szereg raportów na ten temat opracowanych przez międzynarodowe konsorcja oraz organizacje. Zainteresowanych tych tematem odsyłamy m.in. do poniższych dokumentów.

OA Monographs in Europe’s Research Libraries: Best-Practices, Opportunities & Challenges (2019)

Dokument prezentujący wyniki ankiety przeprowadzonej przez grupę roboczą Open Access LIBER wśród bibliotek europejskich. Badanie miało na celu zbadanie działań i strategii związanych z i wdrażaniem otwartego dostępu w przypadku monografii.

Open access and monographs (2019)

Raport opracowany przez Universities UK Open Access Monographs Group. Dokument jest podsumowaniem dwóch spotkań zorganizowanych przez organizację Universities UK w 2018 roku – dla towarzystw naukowych oraz wydawców. Jest elementem długofalowej strategii Universities UK na rzecz rozwoju polityki otwartego dostępu do monografii.

Towards a Roadmap for Open Access Monographs. A Knowledge Exchange Report (2019)

Raport jest zbiorem zaleceń i przykładów dobrych praktyk dotyczących monografii publikowanych w otwartym dostępie. Powstał z myślą o różnych grupach interesariuszy: sponsorach, autorach, uczelniach, wydawcach, dostawcach nowych technologii oraz bibliotekach.

Wybrane wydawnictwa publikujące monografie w otwartym dostępie:
 

Dostęp: https://www.aup.nl/en/publish/open-access

Holenderskie wydawnictwo aktywnie wspierające otwarty dostęp. Jest jednym z trzynastu wydawców, którzy biorą udział w pilotażowym programie Knowledge Unlatched – konsorcjum finansującym książki w otwartym dostępie. Współpracuje także z platformą Figshare, która na zasadach otwartości umożliwia naukowcom przechowywanie i udostępnianie wyników badań.

Amsterdam University Press publikuje książki m.in. z zakresu lingwistyki, literatury, archeologii, zarządzania, kulturoznawstwa, historii sztuki i sztuki i nauk społecznych.

 

Dostęp: https://www.bloomsbury.com/academic/open-access/

Wydawca książek w otwartym dostępie od 2009 roku. W swojej ofercie ma publikacje z zakresu nauk humanistycznych i społecznych oraz sztuki. Edycje Open Access są publikowane na licencji CC-BY-NC.
 

Dostęp: https://www.cambridge.org/us/academic/cambridge-open-access

Wydawnictwo działające pod patronatem Cambridge University Press; publikuje czasopisma i książki na licencji Creative Commons. Realizuje program wydawniczy Gold Open Access oraz politykę Green Open Access.
 

Dostęp: https://www.intechopen.com/

Wydawca otwartych monografii, czasopism i materiałów konferencyjnych z nauk ścisłych, technicznych i medycyny. Działa od 2004 roku. Monografie publikowane są na licencji CC BY-NC.
 

Dostęp: https://mitpress.mit.edu/mit-press-open

MIT Press wydaje książki w otwartym dostępie od 1995 roku, kiedy to opublikowało „City of Bits” Williama Mitchella – zarówno w wersji drukowanej, jak i w otwartej edycji internetowej. Wspiera różne modele finansowania otwartego dostępu. Wydaje m.in. monografie oraz podręczniki.
 

Dostęp: https://www.openbookpublishers.com/

Wydawnictwo akademickie z siedzibą w Wielkiej Brytanii. Promuje otwarty dostęp do monografii naukowych i podręczników z zakresu nauk humanistycznych, społecznych oraz ścisłych. Wszystkie publikacje są udostępniane bezpłatnie na stronie internetowej wydawcy oraz na innych platformach, m.in. Google Books, Worldreader, OpenEdition, DOAB, The European Library i Europeana.
 

Dostęp: https://openhumanitiespress.org/

Międzynarodowa inicjatywa wydawnicza stworzona przez naukowców. Powołali ją w 2008 roku: Paul Ashton (Australia), Gary Hall (Wielka Brytania), Sigi Jöttkandt (Australia) i David Ottina (USA). Wydawca publikacji z zakresu nauk humanistycznych. Jego celem jest podniesienie świadomości na temat publikowania prac z zakresu humanistyki w otwartym dostępie oraz zapewnienie promocji i wsparcia technicznego dla tego typu publikacji.
 

Dostęp: https://www.palgrave.com/gp/rights-permissions/open

Inicjatywa wydawnictwa Palgrave Macmillan obejmująca książki publikowane w otwartym dostępie, powstała w 2013 roku. Palgrave Macmillan, jako jedyny wydawca, oferuje otwarty dostęp jako domyślną licencję CC BY – zarówno do książek, jak i czasopism.
 

Dostęp: https://www.springeropen.com/books

Inicjatywa wydawnictwa Springer uruchomiona w 2012 roku, po sukcesie platformy czasopism Open Access – Springer Open. Oferuje książki w otwartym dostępie z zakresu nauk ścisłych i technicznych, medycyny oraz nauk humanistycznych i społecznych. Platformę Springer Open Book odwiedza każdego roku około 127 milionów użytkowników. Każda książka publikowana w otwartym dostępie jest recenzowana, otrzymuje taką samą opiekę redakcyjną i wydawniczą, jak pozostałe publikacje wydawnictwa Springer.