Zapraszamy na wykłady przybliżające spektakularne osiągnięcia cywilizacji w zakresie budownictwa i architektury, fotografii, kinematografii, telewizji, komputerów, energii jądrowej etc.
Wykład 1 - Wprowadzenie:
- wyjaśnienie potrzeby uprawiania i propagowania historii techniki – działu historii, którym uczeni, jak dotąd, zajmują się znacznie rzadziej, niż historią powszechną. Punktem wyjścia jest założenie, że rozwinięcie cywilizacji technicznej czyni człowieka wyjątkowym pośród gatunków zamieszkujących Ziemię;
- różnica między odkryciem a wynalazkiem;
- ewolucyjny i rewolucyjny rozwój techniki.
Wykład 2 - Skala kosmosu:
- rozważania nad pozycją i wyjątkowością ludzkiej cywilizacji na tle Wszechświata;
- skala zaawansowania ludzkiej cywilizacji z punktu widzenia możliwości ekspansji poza obszar Ziemi;
- omówienie hipotez dotyczących możliwości i domniemanej częstotliwości istnienia cywilizacji pozaziemskich;
- przybliżenie sylwetek astrofizyków-egzobiologów.
Wykład 3 - Prehistoria i starożytność:
- omówienie rozwoju cywilizacji od umownego punktu startowego (czyli od najstarszych, udokumentowanych archeologicznie przejawów działalności technicznej gatunków Homo, około 2,5 mln lat temu) do około 1000 r. p.n.e.;
- omówienie przyczyn i czynników warunkujących powstanie pierwszych państw.
Wykład 4 - Starożytność i średniowiecze:
- omówienie rozwoju cywilizacji od momentu założenia Rzymu do umownego końca średniowiecza;
- pokazanie losów Cesarstwa Rzymskiego jako przykładu tendencji zwyrodnieniowych, wkomponowanych w specyfikę ludzkiej cywilizacji;
- pokazanie znaczenia istnienia, w skali globu, kilku ośrodków cywilizacji dla zapewnienia trwałości i ciągłości; dyskusja z mitami ukazującymi średniowiecze wyłącznie jako epokę regresu i ciemnoty.
Wykład 5 - Renesans i rewolucja przemysłowa:
- omówienie dwóch kolejnych wielkich przełomów w rozwoju cywilizacji, mających miejsce po rewolucji neolitycznej - przełomu renesansowego i rewolucji przemysłowej, będącej konsekwencją rozwoju myśli w epoce oświecenia i początkiem nowoczesnego, współczesnego nam sposobu życia;
- nacisk położony zostanie na skutki rewolucji przemysłowej, ponieważ w związku z tym przełomem wystąpiły zjawiska, których skutki odczuwamy do dnia dzisiejszego.
Wykład 6 - XIX wiek:
- omówienie rozwoju techniki, począwszy od 1800 roku;
- pokazanie gałęzi techniki, które XIX wiek zapoczątkował, a których rozwój trwał do niedawna lub trwa nadal;
- pokazanie, jak kształtowały się nowoczesne metody i ośrodki badawczo-rozwojowe oraz prawo patentowe.
Wykład 7 - XX wiek:
- omówienie rozwoju techniki, począwszy od 1900 roku do II połowy lat 90-tych;
- wpływ XX-wiecznych konfliktów zbrojnych na rozwój techniki i zbiorową świadomość;
- powstanie i rozwój komputera.
Wykład 8 - Historia fotografii:
- omówienie historii fotografii, rozumianej jako „technika trwałego rejestrowania obrazów z natury za pomocą światła” od czasów pionierskich do końca ery analogowej;
- przybliżenie fotografii analogowej jako techniki – rzadko już dzisiaj spotykanej i niszowej. W tym celu omawiane są główne elementy aparatu fotograficznego, materiały światłoczułe i ich rozwój oraz wyposażenie ciemni fotograficznej.
Wykład 9 - Historia kina i telewizji, cz. I – telewizja mechaniczna:
- powstanie i rozwój techniki filmowej, jako pewnego rodzaju naturalną konsekwencję wynalazku fotografii od momentu powstania taśmy perforowanej 35mm, czyli pierwszego efektywnego i uniwersalnego nośnika;
- omówienie rozwoju filmu dźwiękowego, a także prób dalszego wzbogacania techniki filmowej (3D, Cinerama);
- omówienie mało dzisiaj znanej, pierwszej techniki telewizyjnej, opartej o XIX wieczny wynalazek tarczy Nipkowa.
Wykład 10 - Historia telewizji, cz. II – telewizja elektroniczna:
- dzieje telewizji II generacji (elektronicznej, analogowej), która obecnie, podobnie jak telewizja mechaniczna, jest już technologią historyczną;
- budowa i zasada działania typowego odbiornika CRT oraz przykłady takich odbiorników produkcji polskiej;
- omówienie zapisu sygnału video (punktem wyjścia jest tu prototypowy system Phonovision J. Bairda), z uwzględnieniem systemu VHS i jego specyfiki; podsumowanie wad i zalet systemu analogowego, oraz ograniczeń, które doprowadziły do jego zmierzchu.
Wykład 11 i 12 - Historia techniki wodociągowej i kanalizacyjnej:
- historia techniki wodnociągowe i kanalizacyjnej od czasów starożytnych (z nawiązaniem do okresu prehistorycznego) do współczesności z odniesieniem do przykładu Gdańska, który w XIX wieku znalazł się wówczas w awangardzie nowoczesnych rozwiązań;
- część poświęcona okresowi nowoczesnemu jest ilustrowana obszernym zbiorem unikalnych, historycznych dokumentów i zdjęć, które w większości nie zostały nigdzie opublikowane i nie są ogólnodostępne, a także własnymi materiałami fotograficznymi i filmowymi autora.
Wykład 13 i 14 - Energia jądrowa:
- omówienie procesu opanowania przez człowieka energii jądrowej i jej wykorzystania w celach militarnych i pokojowych (energetycznych), od momentu odkrycia promieniotwórczości naturalnej przez H. Bequerela w połowie XIX wieku;
Wykład 15 - Ochrona zabytków i zabytków techniki:
- omówienie aspektów formalno-prawnych ewidencji i ochrony zabytków z podziałem na zabytki architektury/kultury/sztuki i zabytki techniki;
- omówienie Karty Weneckiej, powszechnie uznanego źródła dobrych praktyk w zakresie ochrony i konserwacji zabytków a także prowadzenia prac archeologicznych;
- sporządzanie kart, zarówno ewidencyjnych, jak i tzw. kart białych (na potrzeby rejestru zabytków), ze zwróceniem uwagi na różnice występujące w przypadku zabytków techniki.
Dla kogo: seniorzy oraz wszyscy miłośnicy tematu zajęć.
Forma zajęć: wykłady
Efekty kształcenia: poszerzenie wiedzy zakresu techniki i wynalazków
Liczba godzin przedmiotu: 30 godzin lekcyjnych
Liczebność grupy: maksymalnie 50 osób
Jednostka realizująca: Wydział Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa Politechniki Gdańskiej
Osoba prowadząca zajęcia: dr hab. inż. Michał Klugmann, profesor uczelni