Nielegalny lub Czarny Otwarty Dostęp zapewnia nieodpłatny dostęp do płatnych artykułów naukowych. Czarny Otwarty Dostęp odnosi się do różnych metod, za pomocą których artykuły lub inne treści naukowe mogą być udostępniane. W nawiązaniu do manifestu Aarona Swartza z 2008, nielegalne drogi dostępu do publikacji naukowych określa się również jako Guerilla Open Access.
Czarny Otwarty Dostęp wiąże się często z ignorowaniem praw autorskich oraz nieponoszeniem kosztów finansowych związanych z procesowaniem artykułu. Użytkownicy Czarnego modelu korzystają z bezpłatnego dostęp do cyfrowych wersji artykułów często bez wiedzy i zgody autorów. Bariery tworzone przez wydawców (subskrypcje i opłaty) skłoniły zainteresowanych użytkowników do poszukiwania alternatywnych metod dostępu do treści naukowych. Czarny Otwarty Dostęp pojawił się jako skutek rosnącego zapotrzebowania na szybki, łatwy i nieodpłatny dostęp do materiałów naukowych.
Czarny Otwarty Dostęp może obejmować takie działania jak:
- prośby skierowane do autora artykułu o udostępnienie kopii za pośrednictwem linku do repozytorium instytucjonalnego,
- dzielenie się loginami dla treści subskrybowanych z osobą nieupoważnioną,
- prośby o udostępnienie artykułu za pomocą Twitter (#icanhazpdf),
- pirackie strony, takie jak Sci-Hub, LibGen i r / scholar.
Czarny Otwarty Dostęp jest istotnym zagrożeniem dla tradycyjnych modeli wydawniczych (Bohannon, 2016). Większość z około 50% najnowszych artykułów badawczych (po roku) jest dostępnych jako nielegalne czarne kopie (Björk 2017). Główne role w popularyzacji Czarnego Otwartego Dostępu odgrywają akademickie media społecznościowe (ResearchGate i Academia.edu) i pirackie strony internetowe (Sci-Hub, LibGen i r/scholar).
