Hoffmann Alfons | Politechnika Gdańska

Treść strony

Hoffmann Alfons

Pracujący na rzecz gospodarki i społeczeństwa. 
Pierwszy polski absolwent Wydziału Budowy Maszyn i Elektrotechniki przedwojennej politechniki w Gdańsku (z 1911 roku), pionier polskiej elektroenergetyki, twórca systemu elektroenergetycznego na Pomorzu. 
Wybitny humanista, miłośnik sztuki, kultury i sportu, działacz społeczny. Należał do tej grupy inżynierów dwudziestolecia międzywojennego, którzy budowali podwaliny polskiej gospodarki w kraju.

W latach 1905–1911 Alfons Hoffmann studiował w Königliche Technische Hochschule zu Danzig. Następnie pracował w zakładach Garbe Lahmeyer w Akwizgranie jako inżynier w laboratorium maszyn elektrycznych i w biurze konstrukcyjnym (1911–1913 i 1918–1919), w zakładach SiemensSchuckert w Berlinie jako projektant w Głównym Biurze Konstrukcyjnym (1913–1914 i 1918–1919). W latach 1914–1916, aby uniknąć służby wojskowej, pracował w elektrowni Koronowo, tam opiekował się także chórem kościelnym i urządzał koncerty dla flisaków nad Brdą.

W listopadzie 1918 roku wrócił do Gdańska i zgłosił się do Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej. Wstąpił do tajnej organizacji wojskowej, planującej przyłączenie Pomorza i Gdańska do Polski. W 1918 roku ukonstytuowała się w Poznaniu Naczelna Rada Ludowa dla obrony interesów Polski na Pomorzu i w Poznańskiem. W okresie przejmowania przez polskie władze tych ziem Alfons Hoffmann był łącznikiem między działaczami wyzwoleńczymi a władzami w Warszawie. Z ramienia Polski wchodził także w skład komisji ustalającej granicę między Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem. W 1920 roku pełnił przez kilka miesięcy funkcję decernenta w Wydziale Przemysłu i Handlu Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Toruniu.

Latem 1920 roku został oddelegowany do budowy elektrowni wodnej w Gródku nad Wdą. To zadanie miało decydujący wpływ na dalsze życie inż. Pierwszy polski absolwent Wydziału Budowy Maszyn i Elektrotechniki przedwojennej Politechniki Gdańskiej (z 1911 roku), pionier polskiej elektroenergetyki, twórca systemu elektroenergetycznego na Pomorzu. Alfonsa Hoffmanna. Dzięki jego wielkiemu wysiłkowi, wytrwałości graniczącej z uporem, ofiarności i zdolnościom organizacyjnym, wielkiemu talentowi inżynierskiemu – mimo wielkich trudności finansowych – budowę ukończono w 1923 roku.

Za tym pionierskim dokonaniem poszło kolejne: Alfons Hoffmann jako pierwszy zbudował również napowietrzną linię przesyłową Gródek–Toruń na niestosowane dotychczas napięcie 60 kV. W 1929 roku oddał do użytku kolejną elektrownię wodną – w Żurze. Następnie przedłużył linię 60 kV do Gdyni, a dalej linią 15 kV zasilał Władysławowo i Juratę, wreszcie pracował przy budowie elektrowni w Gdyni (nie wszyscy wiedzą, że Gdynia w pierwszej fazie była zasilana z elektrowni Gródek i Żur, a potem z elektrowni w Gdyni).

Realizując swą wizję budowy na Pomorzu spójnego systemu elektroenergetycznego, powstałą w momencie rozpoczęcia budowy elektrowni w Gródku, a ogłoszoną w 1923 roku, połączył się z pracującymi już elektrowniami w Grudziądzu i Toruniu, tworząc tym samym pierwszy w kraju jednolity, wojewódzki system elektroenergetyczny. Za tę pełną pasji i odwagi pracę otrzymał w 1925 roku Złoty Krzyż Zasługi.

Alfons Hoffmann nie tylko budował elektrownię w Gródku, ale także znakomicie kierował utworzoną w 1924 roku Pomorską Elektrownią Krajową „Gródek” SA, której kapitał zakładowy wynosił 6 mln złotych. Rozstając się z tym przedsiębiorstwem w 1938 roku, po 18 latach pracy, pozostawił spółkę z kapitałem 38 mln złotych.

W latach 1932–1933 zbudował w Gródku nowoczesną Fabrykę Grzejników Elektrycznych. Fabryka produkowała grzejniki, ale także żelazka elektryczne, kuchenki domowe i duże kuchnie, instalowane na statkach handlowych i wojennych czy w stołówkach zakładów pracy. Każdy wyrób fabryki podlegał kontroli technicznej. Prowadzono prace badawcze w laboratorium nad właściwym doborem elementów.

W 1938 roku Hoffmann przeszedł do Śląskich Zakładów Elektroenergetycznych, by objąć stanowisko naczelnego dyrektora. Przedstawił tam wizję budowy nowoczesnego koncernu i złożył zamówienie na największy wówczas w kraju turbozespół o mocy 50 MVA, ale z powodu wybuchu wojny nie dokończył planów rozwoju zakładu.

W czasie wojny ukrywał się pod nazwiskiem Alfred Hamerski w Warszawie u swojego przyjaciela Kazimierza Szpotańskiego, dyrektora przedwojennej fabryki aparatury elektrycznej, pracując w kuźni jego zakładu. Brał udział w konspiracyjnych działaniach Związku Elektrowni Polskich. W czasie pobytu w Warszawie wynalazł nowy typ uzbrojenia słupów wysokiego napięcia, lecz wniosek patentowy spłonął w Urzędzie Patentowym. Po wojnie był od 1945 roku doradcą technicznym w Dyrekcji Zjednoczenia Energetycznego w Gdańsku. Jako kierownik zespołu przystąpił do odbudowy elektrowni wodnych w Bielkowie i Łapinie na Kaszubach, a w 1946 roku został skierowany do odbudowy elektrowni wodnej w Dychowie, całkowicie zdemontowanej przez Armię Czerwoną.

W 1949 roku został zwolniony z pracy i przeniósł się na Politechnikę Gdańską, gdzie w latach 1949– 1953 pracował w Katedrze Energetyki u prof. Kazimierza Kopeckiego, prowadząc wykłady z elektrowni wodnych, sieci elektrycznych i grzejnictwa. W 1953 roku rozpoczął pracę jako generalny projektant w Biurze Studiów Gospodarki Wodnej, a potem jako kierownik Zakładu Konstrukcji Wodnych i Śródlądowych w Instytucie Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk. Tam też w 1957 roku, w wieku 72 lat, otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego.

Ważną domeną działalności Alfonsa Hoffmanna była praca społeczna. Już jako student drugiego roku dyrygował chórem Lutnia w Gdańsku, założył też ogniska śpiewacze w Kartuzach, Wejherowie i Gdańsku. Stworzył pracownię dawnych kostiumów. Zainspirował powstanie w 1912 roku w Grudziądzu Związku Kół Śpiewaczych na Prusy Zachodnie i Warmię. W 1917 roku wraz ze stuosobowym zespołem śpiewaków i tancerzy uczestniczył w Berlinie w zlocie gniazd Sokoła, a przygotowana przez niego choreografia zdobyła aplauz publiczności. W 1938 roku otrzymał godność honorowego członka Pomorskiego Związku Śpiewaczego w Toruniu.

Drugim obszarem działalności społecznej Alfonsa Hoffmanna było Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP). Już w grudniu 1918 roku wstąpił do Stowarzyszenia Techników w Poznaniu. W 1921 roku założył Toruńskie Koło SEP i w latach 1921–1931 był jego pierwszym prezesem. Kiedy w 1924 roku Koło SEP przekształciło się w oddział, został jego pierwszym prezesem.

Udzielał się, bardzo aktywnie wspierając młodzież w Toruniu i zdobywając fundusze na letnie obozy harcerskie. Współpracował z kościołem w Pelplinie. Doradzał lub realizował pomysły na oświetlanie ołtarzy i świątyń, zakładał w nich pierwsze instalacje grzewcze. Należał do czołowych ekologów Pomorza. Zbudował w Gródku wylęgarnię ryb, produkującą świetny narybek, po który przyjeżdżali odbiorcy nawet z Wielkopolski.

Był nie tylko utalentowanym inżynierem, ale też wybitnym humanistą, miłośnikiem sztuki, kultury i sportu, niezmordowanym działaczem społecznym. Należał do tej grupy inżynierów dwudziestolecia międzywojennego, którzy budowali podwaliny polskiej gospodarki w kraju.