Lipski Tadeusz | Politechnika Gdańska

Treść strony

Lipski Tadeusz

Pracujący na rzecz gospodarki i społeczeństwa. 
Jeden z pierwszych absolwentów Wydziału Elektrycznego (obecnie Elektrotechniki i Automatyki) Politechniki Gdańskiej. Profesor, pracownik nauki, znakomity nauczyciel akademicki, specjalista z zakresu bezpieczników i ograniczania prądów zakłóceniowych. Dziekan Wydziału Elektrycznego (1978-1981).

Tadeusz Lipski urodził się 3 lutego 1925 roku w Odessie. W 1941 roku rozpoczął studia na Politechnice Odeskiej. W wieku 18 lat rzucił studia, aby zaciągnąć się do polskiej armii. Przebył długi szlak bojowy i został odznaczony Medalem „Za udział w walkach o Berlin”. Jeszcze podczas pobytu w szpitalu, gdzie leczył kontuzje odniesione już pod koniec wojny, otrzymał skierowanie do tworzonej w Lublinie pierwszej po wojnie polskiej politechniki, gdzie miał kontynuować rozpoczęte w Odessie studia.

Po zakończeniu wojny przeniósł się do Gdańska i w 1946 roku ukończył na Politechnice Gdańskiej studia magisterskie. Należał do grupy pierwszych absolwentów Wydziału Elektrycznego tej uczelni. W roku akademickim 1946/1947 objął stanowisko młodszego asystenta w Katedrze Miernictwa Elektrycznego, kierowanej przez prof. Stanisława Trzetrzewińskiego. W roku następnym został asystentem. Wówczas to zetknął się z problematyką aparatów elektrycznych, organizując zajęcia laboratoryjne z tej dziedziny. W 1952 roku otrzymał stanowisko adiunkta, a dwa lata później obronił jedną z pierwszych prac doktorskich na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej, zatytułowaną „Badania styków silnoprądowych”. W tym czasie pełnił już funkcję zastępcy profesora, kierując utworzonym w 1953 roku Zakładem Aparatów Elektrycznych Niskiego Napięcia w Katedrze Wysokich Napięć i Przyrządów Rozdzielczych.

W 1956 roku został docentem w tymże zakładzie. Właśnie w tym okresie skoncentrował swoje zainteresowania na bezpiecznikach niskiego napięcia. Wkrótce stał się uznanym w kraju specjalistą w tej dziedzinie. W 1968 roku otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1974 – profesora zwyczajnego.

W 1968 roku w ramach reorganizacji Politechniki Gdańskiej na Wydziale Elektrycznym powstają katedry zespołowe, między innymi zespołowa Katedra Wysokich Napięć, Aparatów Elektrycznych i Urządzeń Trakcyjnych. Funkcję jej kierownika obejmuje prof. Tadeusz Lipski, który w 1969 roku zostaje pierwszym dyrektorem Instytutu Wysokich Napięć i Aparatów Elektrycznych, powstałego z katedry zespołowej o takiej samej nazwie. Z tego instytutu w 1991 roku – w wyniku kolejnej reorganizacji – wydzielono między innymi Katedrę Aparatów Elektrycznych, kierowaną aż do 1994 roku przez prof. Tadeusza Lipskiego. Jednocześnie w latach 1978–1981 pełnił on funkcję dziekana Wydziału Elektrycznego.

W 1951 roku podjął ścisłą współpracę z Instytutem Elektrotechniki, a od 1968 zasiadał w jego radzie naukowej. Należał do pierwszych pracowników naukowych Zakładu Elektrotechniki Morskiej zorganizowanego przy Instytucie Elektrotechniki z siedzibą w Gdańsku. Już w 1954 roku był jednym z autorów serii niskonapięciowych bezpieczników zwłocznych. Pracami dotyczącymi bezpieczników kieruje aż do 1968 roku, kiedy to ciężar obowiązków na politechnice nie pozwala mu na pełnienie funkcji kierowniczej w Instytucie Elektrotechniki. Od 1957 roku interesuje się także doborem aparatów prądu stałego do pracy w sieciach okrętowych, w latach sześćdziesiątych zajmuje się ograniczaniem prądów zwarciowych w sieciach okrętowych, a następnie rzetelnością pomiarów zwarciowych. W 1970 roku zostaje członkiem rady naukowej Instytutu Energetyki Politechniki Poznańskiej.

Rozpoczynając w 1946 roku działalność naukowo-badawczą na Politechnice Gdańskiej, interesował się początkowo problematyką styków łączników niskonapięciowych i dopiero pod koniec lat pięćdziesiątych skoncentrował uwagę na bezpiecznikach topikowych. W tej właśnie dziedzinie notował największe osiągnięcia. Opracowana przez niego teoria działania konwencjonalnych bezpieczników topikowych przy przeciążeniach i zwarciach jest cytowana w większości podręczników bezpiecznikowych na świecie. Szczególnie wartościowe są rozważania dotyczące rozpadu topika oraz generowania ciśnienia zapłonowego.

Wyniki badań nad bezpiecznikami niekonwencjonalnymi, takimi jak bezpieczniki samoregenerujące się, rtęciowe, bezpieczniki dwuścieżkowe, niskonapięciowe i na 6 kV czy bezpieczniki z utwardzanym piaskiem, wzbogaciły istotnie wiedzę o własnościach tych aparatów, ich działaniu i zasadach budowy, a zainicjowane w 1988 roku pionierskie prace nad bezpiecznikami wspomaganymi warystorami wytyczają perspektywiczne możliwości rozwoju techniki przerywania i ograniczania prądów zwarciowych. Swe przemyślenia i teorie prof. Tadeusz Lipski weryfikował w praktyce. Inicjował więc prace konstruktorskie i brał w nich czynny udział. Spod jego ręki wyszło wiele udanych i nagradzanych konstrukcji różnych rodzajów bezpieczników.