Pracujący na rzecz nauki, gospodarki i społeczeństwa.
Absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej. Pracownik nauki i praktyk, profesor Uniwersytetu w Waterloo (Kanada), twórca techniki mikroekstracji do fazy stałej, redaktor naczelny „Trends in Analytical Chemistry”, członek Royal Society of Canada. Wyróżniony Medalem im. Andrzeja Waksmundzkiego Polskiej Akademii Nauk, Medalem im. Marii Skłodowskiej-Curie Polskiego Towarzystwa Chemicznego, nagrodą Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego.
Janusz Pawliszyn urodził się 16 maja 1954 roku w Gdańsku. W 1972 roku rozpoczął studia wyższe na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Ukończył je w 1978, uzyskując tytuł magistra inżyniera chemika. Rok później został słuchaczem studium doktoranckiego na Wydziale Chemicznym Southern Illinois University, gdzie uzyskał stopień doktora nauk chemicznych (1982). W Polsce tytuł profesora nauk chemicznych otrzymał w 2013 roku, wcześniej przechodząc kolejne szczeble kariery akademickiej: postdoctoral fellow w University of Toronto w Kanadzie (1982–1984), assistant professor w Utah State University (1984–1988), assistant professor (od 1988), a następnie associate professor (od 1991) i profesor (od 1997) w University of Waterloo w Kanadzie.
Wypromował 53 prace doktorskie, 67 magisterskich. Jest autorem ponad 650 publikacji naukowych i książek na temat mikroekstrakcji do fazy stałej oraz innych metod analitycznych (wskaźnik Hirscha wynosi 90). Jest członkiem komitetów redakcyjnych kilku prestiżowych czasopism analitycznych: redaktorem naczelnym „Trends in Analytical Chemistry”, redaktorem „Analytica Chimica Acta”, członkiem „Journal of Separation Science” i „Journal of Pharmaceutical Analysis”.
Jest jednym z najwybitniejszych chemików zajmujących się chemią analityczną. W 2013 roku znalazł się na 11. miejscu na tzw. liście mocy (Power List), czyli rankingu najbardziej wpływowych badaczy i badaczek zajmujących się analizą.
Został uhonorowany tytułem Canada Research Chair i Natural Sciences and Engineering Research Council of Canada Industrial Research Chair in New Analytical Methods and Technologies.
Jest laureatem licznych nagród i wyróżnień. Otrzymał między innymi: McBryde Medal (1995), Tswett Medal (1996), Caledon Award (1996), nagrody Canadian Society for Chemistry (2000) oraz Carleton University Alumni Achievement Award 2000 z Southern Illinois University, Nagrodę Badań Humboldta (2002), COLACRO Medal (2003), medal Polskiej Akademii Nauk im. Andrzeja Waksmundzkiego (2008), Manning Principal Award (2010), Torbern Bergman Medal (2010), Premier Ontario Marcel Golaya Award (2010), ACS Science and Technology (2010), EWR Steacie Award (2012), CIC Environmental Research And Development Award (2013), CIC Lesueur Memorial Award (2013), Medal im. Marii Skłodowskiej-Curie (2015), Halász Society for Separation Sciences (2017), Pittsburgh Conference Analytical Chemistry Award (2017), Eastern Analytical Symposium Award for Outstanding Achievements in the Fields of Analytical Chemistry (2017), ACS Award in Chromatography (2018), North American Chemical Residue Workshop Excellence Award (2018).
W 1999 roku zainicjował konferencję „ExTech”, skupiającą się na postępach w preparatyce próbek i rozpowszechnianiu najnowszych osiągnięć naukowych w tej dziedzinie. Konferencje te odbywają się co roku w innej części świata. Współtworzył program badawczy, którego podstawowym celem jest stworzenie wysoce zintegrowanego i zautomatyzowanego oprzyrządowania do izolacji analitów ze złożonych matryc i późniejszego ich rozdzielania, identyfikacji i oznaczania. Głównymi narzędziami używanymi przez grupę naukową prof. Janusza Pawliszyna są chromatografia gazowa, chromatografia cieczowa oraz elektroforeza kapilarna, sprzężone z różnymi systemami detekcji, w tym spektrometrią mas.
Zainteresowania prof. Pawliszyna koncentrują się wokół ekologicznych rozwiązań analitycznych, w tym wokół badań nad wyeliminowaniem rozpuszczalników z etapu przygotowania próbki, umożliwiających zarówno automatyzację tego ważnego etapu każdej analizy chemicznej i stosowania opracowanych procedur w warunkach polowych (on-site), z wykorzystaniem przyrządów przenośnych, lub przeprowadzania analizy w warunkach in vivo, przy łóżku chorego lub na sali operacyjnej. Wśród opracowanych metodyk znajdują się również rozwiązania alternatywne do ekstrakcji rozpuszczalnikowych, w tym stosowanie włókien pokrytych aktywnym sorbentem, ekstrakcji do pułapki w igle (needle trap), ekstrakcji membranowej i ekstrakcji nadkrytycznej. Istotnym obszarem badawczym są również badania nad miniaturyzacją urządzeń rozdzielczych.
W swojej pracy ściśle współdziałał z producentami instrumentów analitycznych, co pozwoliło skomercjalizować jego nowe koncepcje. Zaledwie trzy lata trwało skomercjalizowanie technologii mikroekstrakcji do fazy stałej (SPME) przez firmę Supelco Inc., a sprzedaż związana z produktami do techniki SPME była jedną z najszybciej rosnących w historii produktów z katalogów Sigma- -Aldrich. Od tego czasu SPME stało się jedną z najistotniejszych technik przygotowania próbek w chromatografii gazowej. Technika SPME może być bezpośrednio łączona z chromatografami gazowymi, co umożliwia automatyczne dozowanie próbek do kolumny chromatograficznej. SPME może być także stosowana do analizy substancji nielotnych za pomocą chromatografii cieczowej. Pracuje również nad zastosowaniem technik komputerowych oraz modelowania w celu zwiększenia wydajności przygotowywania próbki przed rozdzielaniem chromatograficznym i detekcją instrumentalną. Łącząc separację składników próbki w kolumnie kapilarnej z cyfrowanymi systemami ich obrazowania za pomocą matryc typu CCD (charge-coupled device), stworzył podwaliny technologii Convergent Bioscience (teraz Protein Simple), określanej jako platynowy standard w charakteryzowaniu białek i peptydów i szeroko stosowanej w przemyśle biotechnologicznym.
