Dyscyplina naukowa: budownictwo okrętowe
Doktor honoris causa PG – 1965 roku
Promotor doktoratu honoris causa: prof. dr hab. inż. Lech Kobyliński

Urodził się 22 maja 1887 roku w Równem. Od 1893 roku w Warszawie.

Studia wyższe ukończył z wyróżnieniem w 1909 roku na Wydziale Budowy Okrętów Szkoły Inżynierów Marynarki Wojennej w Kronsztadzie – inżynier, i mianowany na stopień podporucznika marynarki w Korpusie Inżynierii Budowy Okrętów. Od 1916 roku prowadził budowę wielkich liniowych krążowników (do 35 tys. ton). Do 1918 roku pracował w: Arsenale Marynarki Wojennej w Sewastopolu (1909-1913) i Zakładach Bałtyckich Budowy Okrętów i Mechanicznych w Piotrogrodzie (1913-1918). W styczniu 1918 roku został zwolniony w stopniu komandora podporucznika.

Od września 1919 roku w Polsce, do 1934 roku pełnił służbę w Polskiej Marynarce Wojennej: Departament dla Spraw Morskich (wrzesień 1919-luty 1920), w latach 1920–1921 był kierownikiem Wydziału Technicznego Przedstawiciela Wojskowego i Morskiego Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, w latach 1922–1924 pracował w Domu Handlowym Braci Jabłkowskich w Warszawie, w latach 1925–1926 w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego (Wojskowa Komisja Żeglugi Śródlądowej), potem w Kierownictwie Marynarki Wojennej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Prowadził nadzór nad budową statków rzecznych w gdańskiej Danziger Werft, przebudową okrętu „NEST”, późniejszego „Lwowa” na statek szkolny Szkoły Morskiej w Tczewie, projektant okrętów podwodnych i kontrtorpedowców budowanych za granicą (stocznie we Francji). W 1933 roku pełnił funkcję kierownika Wydziału Budowy Okrętów Służby Technicznej Polskiej Marynarki Wojennej. W 1930 roku został awansowany do stopnia komandora porucznika, w 1934 roku przeniesiony do rezerwy.

W latach 1934–1935 dla stoczni J. Samuel White w Cowes (Anglia) opracował projekty pierwszych kontrtorpedowców „Grom” i „Błyskawica”, które weszły do eksploatacji w Polskiej Marynarce Wojennej. W 1937 roku pełnił funkcję rzeczoznawcy Państwowej Rady Komunikacyjnej, a w 1938 roku doradcy technicznego przedsiębiorstwa „Wspólnota Interesów Górniczo-Hutniczych” w Katowicach w tworzonej Stoczni Gdyńskiej (projektant i kierownik budowy traserni i pochylni). Współpracował przy projekcie pierwszego statku masowca budowanego w kraju – s.s. „Olza” (niezrealizowany z powodu wybuchu II wojny światowej).

W latach 1940–1944 mieszkał w Warszawie: był nauczycielem w Państwowej Szkole Mechaniczno-Technicznej II stopnia, w latach 1943–1944 organizatorem i wykładowcą tajnego kursu budowy okrętów w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej. Od 1942 roku był żołnierzem Armii Krajowej – pseudonim „Piotr” (Marynarka Wojenna w konspiracji –„Alfa”).

W 1945 roku został mianowany współpracownikiem Eugeniusza Kwiatkowskiego (Delegata Rządu do spraw Wybrzeża) w odbudowie i organizacji stoczni polskich.

W latach 1945–1960 pracował na Politechnice Gdańskiej. Tworzył podstawy Wydziału Budowy Okrętów. W latach 1946–1949 pełnił funkcję prorektora ds. nauki i nauczania. Na Wydziale Budowy  Okrętów: w latach 1945-1950, 1951-1952 został pierwszym dziekanem, prodziekanem (październik 1950 – styczeń 1951). W latach 1946–1960 tworzył i kierował Katedrą: Budowy Okrętów, Projektowania Okrętów. W 1946 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego, a w listopadzie 1953 roku mianowany przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną doktorem.

W 1960 roku przeszedł na emeryturę.

W latach 1946–1948 został doradcą Departamentu Morskiego w Ministerstwie Żeglugi i Handlu Zagranicznego (Żeglugi). W latach 1946–1949 był prezesem Morskiego Stowarzyszenia Technicznego, w 1946 roku jednym z założycieli czasopisma „Technika Morza i Wybrzeża”. Uważany za jednego z twórców przemysłu okrętowego w kraju. Opracował metodę bocznego wodowania statku. Twórca 2 patentów.

Był autorem kilkudziesięciu publikacji, ekspertyz na temat budowy okrętów, statków, przemysłu okrętowego. Twórca 2 patentów, metody bocznego wodowania statku z zeskokiem. Napisał wspomnienia pt. „W służbie okrętu” wydane w Gdańsku w 1967 roku.

W 1952 roku otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia za autorstwo projektu bocznego wodowania statków. Był członkiem Komitetu Budowy Maszyn Polskiej Akademii Nauk. Był członkiem organizacji naukowych i społecznych m.in. Rady Głównej Ligi Morskiej i Rzecznej (w latach 1921–1925 prezes Oddziału Warszawskiego), Polskiego Towarzystwa Nautologicznego, Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki.

Członek Rad Naukowych: Morskiego Instytutu Technicznego, Instytutu Morskiego, Biura Projektów Budownictwa Morskiego (przewodniczący Rady Technicznej), Instytutu Okrętowego Politechniki Gdańskiej (w latach 1963–1967 przewodniczący).

Został wyróżniony godnością doktora honoris causa Politechniki Gdańskiej – 7 czerwca 1965 roku: „ w uznaniu nieprzemijających zasług położonych w tworzeniu podstaw polskiej nauki budowy okrętów i w organizacji pierwszego w kraju Wydziału Budowy Okrętów dla dobra nauki polskiej”.

Został odznaczony Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej Republiki Francji, rosyjskim carskim: orderem św. Stanisława III klasy i Orderem św. Anny II klasy, innymi odznaczeniami państwowymi i resortowymi. Jego imieniem – m/s „Profesor Rylke” nazwano drobnicowiec w Polskich Liniach Oceanicznych oraz ulicę w Gdańsku.

Zmarł 23 stycznia 1968 w Gdańsku.

Bibliografia

  1. Encyklopedia Gdańska, red. B. Śliwiński, Gdańsk 2012
  2. Gliński M., Kukliński J., Kronika Gdańska 997–2000. T. 2 1945–2000, Gdańsk 2006
  3. Kadry Morskie Rzeczypospolitej, t. II. Polska Marynarka Wojenna, cz. I. Korpus oficerów 1918–1947, red. J.K. Sawicki, Gdynia 1996
  4. Politechnika Gdańska 1945–1970. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1970
  5. Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Z.Paszota, J.Rachoń, E.Wittbrodt, Gdańsk 2005
  6. Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIII, z. 4. Warszawa-Wrocław-Kraków-Gdańsk 1992
  7. Problemy budownictwa okrętowego. Zbiór prac poświęconych 80-leciu prof.dr. Aleksandra Rylkego, red. L. Kobyliński et al., Gdańsk 1967
  8. Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4. R-Ż, red. Z.Nowak, Gdańsk 1997
  9. S.Wielebski, Współtwórca Polskiej Marynarki Wojennej Profesor Aleksander Rylke, „Przegląd Morski”, nr 7–8, 2003, s. 117–127