Aktualności
Biblioteka Politechniki Gdańskiej i Stowarzyszenie Absolwentów PG dziękują wszystkim studentom, którzy wzięli udział w historycznej grze kampusowej "Pionierzy".
Oto zwycięzcy gry:
🥇 I miejsce – Maja Wiosna
nagroda: hulajnoga elektryczna + torba PG z gadżetami
🥈 II miejsce – Maria Olchowy
nagroda: tablet + torba PG z gadżetami
🥉 III miejsce – Anna Kamińska
nagroda: głośnik bluetooth+wifi (duży) + torba PG z gadżetami
Komisja konkursowa postanowiła wyróżnić dodatkowo 3 uczestników za zdobycie drugiej, najwyższej liczby punktów:
🎖️Krzysztof Daniluk, Mieszko Jarzębowski, Damian Seredyn
i przyznać im nagrody rzeczowe: głośnik bluetooth (mały) + torba PG z gadżetami
Dziękujemy wszystkim uczestnikom za zaangażowanie, energię i kreatywność. Cieszy nas, że tak wielu z Was dołączyło do gry i z entuzjazmem podjęło wyzwanie.
Pakiet gracza
Regulamin gry Formularz rejestracyjny Gra kampusowa
Sylwetki Pionierów
PROF. MAKSYMILIAN TYTUS HUBER (1872-1950)
Światowej sławy badacz teorii sprężystości, twórca hipotezy wytężenia materiału (zwanej hipotezą Hubera), jednego z podstawowych wzorów w obliczeniach naprężeń konstrukcji i części maszyn; założyciel Akademii Nauk Technicznych w Warszawie, doktor honoris causa: Akademii Górniczo-Hutniczej (1945), Politechniki Warszawskiej (1947), Politechniki Gdańskiej (1950).
Od 1908 r. prof. mechaniki technicznej Politechniki Lwowskiej, a w latach 1914/1915 i 1921/1922 – rektor Politechniki Lwowskiej. W czasie I wojny światowej służył w wojsku austriackim, bronił Twierdzy Przemyśl, a po kapitulacji twierdzy wraz z załogą trafił do niewoli rosyjskiej do Kazania. W 1918 r. wrócił do kraju i podjął pracę na Politechnice Lwowskiej. Od 1919 r. kierował także Mechaniczną Stacją Doświadczalną. W roku akademickim 1921/22 piastował urząd rektora Politechniki Lwowskiej.
W 1928 r. przeniósł się na Politechnikę Warszawską, gdzie pracował jako kierownik Katedry Mechaniki. Był członkiem założycielem Akademii Nauk Technicznych w Warszawie oraz jej prezesem. Podczas okupacji niemieckiej wykładał w szkołach technicznych i na tajnych kompletach.
W 1945 r. jego zatrudnienie zabiegały Politechnika Warszawska, Śląska, Łódzka i Politechnika Gdańska. Po przyjeździe do Gdańska włączył się w organizację Politechniki. Od podstaw zorganizował i pełnił funkcje kierownika dwóch katedr: Mechaniki Technicznej oraz Wytrzymałości Materiałów i Wyższych Zagadnień Mechaniki na Wydziale Mechanicznym; zorganizował laboratorium wytrzymałości i mechaniki PG. 9 kwietnia 1946 r. prof. M.T. Huber wygłosił wykład inauguracyjny podczas pierwszej uroczystej Inauguracji Roku Akademickiego PG pt.: "Technika współczesna a wiedza przyrodnicza".
W 1947 r. brał udział w organizowaniu Rady Szkół Wyższych.
W lutym 1949 r. przeniósł się do Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Na pożegnanie Profesora Chór Studentów PG odśpiewał specjalnie skomponowany utwór autorstwa Henryka Jabłońskiego (muzyka) i Jana Chojnackiego (słowa), któremu dyrygował Zbigniew Chwedczuk.
W 1950 r. na wniosek Wydziału Budowy Okrętów PG, prof. Maksymilianowi Tytusowi Huberowi nadano pierwszy w historii Politechniki Gdańskiej tytuł doktora honoris causa PG. W 1960 r. zwodowano zbiornikowiec "Profesor Huber", a w 1961 r. kolejny – "Prof. M.T. Huber" (matką chrzestną była córka, dr Maria Rzepińska).
Więcej informacji:
https://historia.agh.edu.pl/wiki/Maksymilian_Tytus_Huber
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/huber-maksymilian-tytus
PROF. ADOLF POLAK (1890-1967)
Konstruktor maszyn, specjalista w zakresie budowy silników spalinowych i sprężarek tłokowych. Twórca pierwszej polskiej okrętowej maszyny parowej typu ML8a. Profesor Politechniki Lwowskiej i Politechniki Gdańskiej, członek korespondent Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
W 1922 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej i uzyskał dyplom inżyniera mechanika. Następnie przyjęty na stanowisko adiunkta i konstruktora w Katedrze Maszyn Cieplnych Tłokowych PL, brał udział w pracach projektowych nowych konstrukcji wysokoprężnych silników spalinowych i wysokociśnieniowych sprężarek tłokowych, wykonywanych na zamówienia w kraju oraz wytwórni zagranicznych (w Niemczech, Belgii, Czechosłowacji i na Węgrzech).
W 1925 roku opracował pierwszy polski wysokoprężny silnik spalinowy (Diesla) i nadzorował jego montaż oraz uruchomienie w fabryce Parowóz w Warszawie.
Był autorem konstrukcji silników spalinowych, licznych ekspertyz, obliczeń i orzeczeń opracowywanych, takich jak m.in. Zakłady Ostrowieckie w Warszawie, H. Cegielski w Poznaniu, Elin AG w Wiedniu.
W 1938 roku objął stanowisko kierownika Katedry Silników Spalinowych, które piastował także po 1939 roku, już jako profesor. Podczas II wojny światowej pozostał we Lwowie, prowadząc wykłady na tajnych kursach politechnicznych.
Po wojnie w 1945, zaproszony do Gdańska, objął kierownictwo Katedry Elementów Maszyn Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej. Równocześnie podjął współpracę z odradzającym się przemysłem na Wybrzeżu, w szczególności z przemysłem okrętowym. Działał na rzecz uruchomienia w Polsce produkcji głównych maszyn okrętowych i mechanizmów pomocniczych. Był twórcą pierwszej polskiej okrętowej maszyny parowej typu ML8a, zamontowanej na rudowęglowcu s/s "Sołdek", zbudowanym w Stoczni Gdańskiej.
W latach 1949–1959 kierował pracami koncepcyjnymi i projektowymi kolejnych unowocześnionych maszyn parowych oraz silnika Diesla o bardzo wysokim doładowaniu. Zrealizował konstrukcje dwóch maszyn parowych okrętowych, turbiny parowej okrętowej, szybkobieżnej przekładni zębatej oraz maszyn sterowych. Jego oryginalne rozwiązania weszły w skład wyposażenia serii rudowęglowców eksploatowanych przez dziesięciolecia. W 1959 roku objął kierownictwo Katedry Silników Spalinowych PG. Odbywał liczne wyjazdy naukowe do Francji, Anglii, Niemiec, Jugosławii, Słowacji, Węgier i Austrii.
Był wybitnym naukowcem i znakomitym inżynierem, konstruktorem maszyn, ale także nieprzeciętną indywidualnością o niezwykłym poczuciu humoru. Słynął z licznych dowcipów i anegdot.
Legitymował się znajomością wielu języków obcych, m.in. niemieckiego, francuskiego, angielskiego, włoskiego, czeskiego, rosyjskiego i serbskiego.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/polak-adolf
PROF. WITOLD NOWACKI (1911-1986)
Światowej sławy uczony, specjalista w dziedzinie mechaniki budowli, teorii sprężystości i termosprężystości, twórca współczesnej polskiej szkoły mechaniki stosowanej. Profesor Politechniki Gdańskiej i Warszawskiej, Uniwersytetu Warszawskiego, prezes Polskiej Akademii Nauk. Członek licznych zagranicznych akademii nauk. Doktor honoris causa mult.: Politechniki Gdańskiej, Poznańskiej, Warszawskiej, Uniwersytetu Warszawskiego i Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Honorowy doktor uczelni w Glasgow, Sztokholmie, Li'ege i Grenoble.
Studia na Wydziale Inżynierii gdańskiej Politechniki (Technische Hochschule Danzig) ukończył w 1934 uzyskując dyplom inżyniera budowlanego.
W trakcie pracy w firmach budowlanych w Gdyni w (1934–1937) i w Warszawie w (1937–1939) realizował liczne konstrukcje budowlane, żelbetowe w Polsce, m.in. w Gdyni, Częstochowie, Warszawie, Koronowie. Do najważniejszych należały projekty konstrukcji Bazyliki Morskiej w Gdyni, rzeźni miejskiej i hali targowej, magazynów portowych w Gdyni, mostów żelbetowych na terenie Jasnej Góry i konstrukcji łazienek w Orłowie. We wrześni 1939 roku został zmobilizowany jako podporucznik rezerwy wojsk saperskich. W okresie II wojny światowej pięć lat spędził w Oflagu II C w Woldenbergu (Dobiegniew), gdzie zorganizował Studium Dokształcania Politechnicznego, prowadził wykłady i ćwiczenia. W obozie napisał swoje przyszłe prace doktorską i habilitacyjną.
Po wyzwoleniu prowadził wykłady ze statyki budowli, wytrzymałości materiałów oraz żelbetnictwa na Politechnice Warszawskiej, tymczasowo działającej w Lublinie.
We wrześniu 1945 roku przybył do Gdańska, gdzie na Politechnice Gdańskiej od podstaw zorganizował i kierował Katedrą Wytrzymałości Materiałów i Statyki Budowli. Na Uczelni pełnił funkcję dziekana Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej PG (1947–1949) i prorektora (1949–1952). W 1949 roku powołał do życia kwartalnik "Archiwum Mechaniki Stosowanej".
W 1952 roku przeniósł się do Warszawy i był głównym organizatorem Polskiej Akademii Nauk, a w latach 1978- 1980 prezesem PAN. Pracował także na Politechnice Warszawskiej, gdzie pełnił funkcję kierownika Katedry Mechaniki Budowli oraz na Uniwersytecie Warszawskim, kierował Katedrą Teorii Sprężystości i Plastyczności i Instytutem Mechaniki.
W 1957 roku z jego inicjatywy powstało Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, które od 2007 roku przyznaje nagrodę naukową imienia prof. Witolda Nowackiego.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/doktorzy-honoris-causa/prof-witold-nowacki
PROF. MARIAN OSIŃSKI (1883-1974)
Inżynier architekt, jeden z twórców gdańskiej szkoły architektonicznej. Kierownik powojennej odbudowy Głównego Miasta Gdańska. Opracowana dokumentacja rekonstrukcji elewacji budynków na ulicach Głównego Miasta, przyczyniła się do utrzymania ich historycznego charakteru. Doktor honoris causa PG (1970).
W 1907 r. obronił dyplom inżyniera na Wydziale Budownictwa Szkoły Politechnicznej we Lwowie (od 1921 Politechnika Lwowska). W latach 1909–1910 odbył studia uzupełniające w Akademii Sztuk Pięknych i w Muzeum Artystyczno-Przemysłowym w Rzymie, od 1911 do 1912 na Wydziale Architektury Politechniki i w Szkole Przemysłu Artystycznego w Monachium.
Przed II wojną światową zawodowo i naukowo związany z macierzystą uczelnią we Lwowie, gdzie zdobywał kolejne stopnie kariery politechnicznej. Od 1930 kierownik Katedry Architektury Historycznej. W latach 1936-1938 dziekan Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej. Prezes lwowskiego oddziału Stowarzyszenia Architektury Rzeczypospolitej Polskiej oraz Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.
Rozpoczął pracę na PG w grudniu 1945 r. i jako profesor nadzwyczajny został kierownikiem Katedry Historii Architektury. Rok później uzyskał profesurę zwyczajną. Do 1952 r. pełnił funkcję dziekana Wydziału Architektury. W roku 1948 zorganizował Wydział Architektury Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej Naczelnej Organizacji Technicznej w Gdańsku i do 1953 r. był jej dziekanem. Osiński, był jednym z inicjatorów, a następnie kierownikiem odbudowy Głównego Miasta Gdańska. Pod jego kierunkiem opracowano dokumentację odbudowy m.in. ul. Długiej, Długiego Targu, czy ul. Piwnej. Profesor był autorem licznych opracowań dotyczących dziedzictwa architektonicznego naszego miasta, m.in.: Dom Uphagena w Gdańsku.
Był też Osiński konsultantem Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa Ogólnego "Miastoprojekt". Jako wybitny specjalista konsultował także projekty odbudowy Szczecina, Koszalina i Kołobrzegu.
Współcześnie profesor Marian Osiński, uhonorowany przez Politechnikę Gdańską doktoratem honoris causa w 1970 r., uważany jest za głównego twórcę gdańskiej szkoły architektonicznej.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/doktorzy-honoris-causa/prof-marian-osinski
PROF. WŁODZIMIERZ WAWRYK (1902-1963)
Specjalista z dziedziny mineralogii i petrografii, wykładowca Politechniki Lwowskiej. W 1945 członek Grupy Operacyjnej ds. zabezpieczenia i organizacji PG, profesor Politechniki Gdańskiej, dziekan Wydziału Chemicznego PG, twórca specjalizacji Ceramika Budowlana.
W latach 1921-1925 studiował medycynę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a od 1926 r. chemię na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, uzyskując w 1930 r. dyplom mgr filozofii w zakresie chemii. Od 1928 r. pracował jako asystent w Katedrze Mineralogii i Petrografii Politechniki i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a następnie od 1940 r. jako docent w Katedrze Mineralogii i Petrografii PL. Prowadził badania naukowe nad fosforytami, fosforami, piaskowcami i wodami mineralnymi w okolicy Grodna i Sandomierza. Odbył również liczne staże badawcze poza granicami kraju, w placówkach naukowych prowadzących badania nad surowcami mineralnymi w Algierii, Tunisie, Maroko, Francji, Włoszech, Niemczech i Austrii.
Po II wojnie światowej przybył do Gdańska 12 kwietnia 1945 jako członek Grupy Operacyjnej ds. zabezpieczenia i organizacji PG i jako jeden z pierwszych organizatorów polskiej Politechniki Gdańskiej brał udział w jej uruchomieniu w 1945 r. Od podstaw zorganizował Wydział Chemiczny i był jego pierwszym dziekanem.
W 1946 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W latach 1946-1963 był kierownikiem Katedry Mineralogii i Petrografii, w latach 1952-1963 kierownikiem laboratorium, 1952-1963 Kierownikiem katedry i Zakładu Ceramiki. W 1952 r. zainicjował nową specjalność – Ceramikę Budowlaną.
Zgromadził wielki zbiór okazów minerałów, modeli krystalograficznych i skał – pomocy naukowych do nauki krystalografii. Zapoczątkował również gromadzenie książek do biblioteki Wydziału Chemicznego – filii Biblioteki Głównej PG, uruchomionej w 1955 r.
Prowadził liczne wykłady poza Wydziałem Chemicznym, na Wydziale Budownictwa Wodnego, Wydziale Budownictwa Lądowego PG, Wydziale Farmacji AMG. Prowadził wykłady w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej NOT w Gdańsku (1948-1951) oraz innych uczelniach. Był współorganizatorem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego (1948), Polskiego Towarzystwa Geologicznego (1948), Polskiego Związku Zachodniego (1945-1950).
Zwolennik współpracy nauki z przemysłem – był konsultantem wielu fabryk ceramiki w Polsce, m.in. Zakładów Ceramiki Budowlanej w Tolkmicku.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/wawryk-wlodzimierz
PROF. KAZIMIERZ KOPECKI (1904-1984)
Wybitny uczony i pedagog, twórca szkoły naukowej w dziedzinie Energetyki Kompleksowej, doktor honoris causa Politechniki Gdańskiej (1975). Działacz i honorowy członek Stowarzyszenia Elektryków Polskich.
W latach 1922–1928 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. Po uzyskaniu dyplomu inżyniera elektryka rozpoczął pracę w Pomorskiej Elektrowni Krajowej "Gródek". Opracował wówczas i wprowadził w "Gródku" nową taryfę opłat za energię elektryczną, która była rozszerzeniem grupy taryf dwuczłonowych, stosowanych wówczas we wszystkich krajach uprzemysłowionych. Uczestnik elektryfikacji budowanej, przedwojennej Gdyni i Pomorza.
Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. został komendantem obrony cywilnej Torunia. Ponadto pracował jako robotnik w Elektrowni Miejskiej w Krakowie. W kwietniu 1945 r. wrócił na Pomorze.
Wchodząc w skład Grupy Operacyjnej ds. uruchomienia Politechniki Gdańskiej kierował pracami nad zabezpieczeniem majątku Uczelni, a także organizował powstanie wydziału Elektrycznego w listopadzie 1945 r., którego był pierwszym dziekanem. Kazimierz Kopecki był jednym z głównych architektów pomysłu utworzenia oddzielnych Wydziałów: Elektrycznego i Mechanicznego na Politechnice Gdańskiej. W latach 1945-1974 na Politechnice Gdańskiej pełnił również funkcje prorektora ds. nauczania w latach 1951-1954, prorektora ds. nauki w latach 1954-1956.
W 1946 r. Kopecki otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1958 r. – tytuł profesora zwyczajnego. W latach 50-tych napisał dwie ważne publikacje naukowe dotyczące obliczania kosztów w elektroenergetyce i o awaryjności systemów elektroenergetycznych, które również dzisiaj są fundamentem rachunku gospodarczego w energetyce.
Prof. Kazimierz Kopecki był pasjonatem filatelistyki. W latach 1945-1951 działał w Gdańskim Towarzystwie Filatelistów będąc czynnym organizatorem i jednym z założycieli Polskiego Związku Filatelistów na Wybrzeżu Gdańskim.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/doktorzy-honoris-causa/prof-kazimierz-kopecki
PROF. ALFONS HOFFMANN (1885-1963)
Pierwszy polski absolwent Wydziału Budowy Maszyn i Elektrotechniki przedwojennej politechniki w Gdańsku (Königliche Technische Hochschule zu Danzig) uzyskując tytuł inżyniera w 1911 roku. Pionier polskiej elektroenergetyki i twórca systemu elektroenergetycznego na Pomorzu. Działacz państwowy i społeczny.
Już w trakcie studiów rozpoczął aktywną działalność społeczną na Pomorzu wspierając m.in. polskość, propagując język polski, muzykę i folklor. Szkolił także miejscowych dyrygentów i współorganizował występy ludowych teatrów. Był pierwszym polskim absolwentem Wydziału Budowy Maszyn i Elektrotechniki politechniki w Gdańsku, uzyskując w 1911 roku tytuł inżyniera.
Jako pierwszy w kraju, w roku 1920 zbudował elektrownię wodną w Gródku oraz założył linię przesyłową, napowietrzną Gródek-Toruń. Ponadto pod jego kierunkiem powstały m.in. elektrownie w Żurze i Gdyni. Połączył nowo utworzone elektrownie z pracującymi już w Grudziądzu i Toruniu, tworząc tym samym pierwszy w kraju jednolity, wojewódzki system elektroenergetyczny. W 1921 roku założył Toruńskie Koło Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP) i był jego pierwszym prezesem. Już pod koniec 1918 r. w Gdańsku organizował polską administrację na Pomorzu, działając na rzecz przyłączenia Pomorza i Gdańska do Polski.
W czasie II wojny światowej aktywnie działał w ruchu oporu, wraz z kolegami ze Stowarzyszenia Elektryków Polskich, dla Delegatury Rządu na Kraj, opracował plan elektryfikacji Polski do roku 1956. Brał udział w konspiracyjnych działaniach Związku Elektrowni Polskich. Poszukiwany przez Niemców ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem w Warszawie u Kazimierza Szpotańskiego, dyrektora przedwojennej fabryki aparatury elektrycznej.
Od 1945 r. pracował jako doradca techniczny w Dyrekcji Zjednoczenia Energetycznego w Gdańsku. Kierował również odbudową elektrowni wodnych Bielkowo i Łapino na Raduni oraz w Dychowie na Bobrze. Na uczelni latach 1949–1958 pracował w Zakładzie Elektroenergetyki PG prowadząc min. wykłady z tematyki grzejnictwa elektrycznego, projektowania sieci elektrycznych i elektrowni wodnych.
Od 1957 profesor tytularny, a rok później przeszedł na emeryturę, jednak nadal pozostając czynny zawodowo. W 1960 uruchomił elektrownie (Zespół Elektrowni Wodnych) w Koronowie koło Bydgoszczy oraz pracował nad sprawą ogrzewania akumulacyjnego zamku w Malborku.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pracujacy-na-rzecz-gospodarki-i-spoleczenstwa/hoffmann-alfons
PROF. BRONISŁAW BUKOWSKI (1893–1965)
Inżynier budownictwa, naukowiec w dziedzinie technologii i konstrukcji betonowych, specjalista technologii żelbetownictwa, twórca polskiej szkoły technologii betonu, humanista i działacz społeczny, profesor Politechniki Gdańskiej.
W roku 1913 rozpoczął studia na przedwojennej Politechnice w Gdańsku (Technische Hochschule Danzig), przerwane I wojną światową, podczas której walczył na kilku frontach. W 1919–1920 jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie studiów brał czynny udział w działalności polskich organizacji. Był jednym z założycieli pierwszej polskiej organizacji studenckiej – Związku Akademików Gdańskich – utworzonej w 1913 r., współorganizatorem i w latach 1921-1922 prezesem "Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej", prowadził także chór "Lutnia".
Podczas wszechstronnej praktyki inżynierskiej opracował projekty dużych obiektów żelbetowych, m.in. konstrukcji trybun wyścigowych na Służewcu, kompleksu budynków Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i 11-piętrowego gmachu PKO w Warszawie, budynków dla ZUS w Łodzi i Gdyni. W 1930 roku rozpoczął pracę dydaktyczno-naukową na Politechnice Warszawskiej. Był współzałożycielem Polskiego Związku Inżynierów Budownictwa, utworzonego w 1934 r.
W czasie okupacji działał w Związku Walki Zbrojnej. Prowadził wykłady na Wydziale Architektury tajnej Politechniki Warszawskiej. W kwietniu 1945 r. wszedł w skład grupy operacyjnej na Politechnice Gdańskiej. Jego zadaniem była inwentaryzacja gmachów uczelni i ustalenie stopnia ich zniszczenia oraz sporządzenie kosztorysu odbudowy.
W 1945 r., w Gdańskiej Dyrekcji Odbudowy kierował Wydziałem Budowlanym. Brał czynny udział w odbudowie zniszczonego Gdańska i przemysłu w całej Polsce., m.in. uratował od zawalenia kościół Najświętszej Marii Panny w Gdańsku. Zorganizował od podstaw Katedrę Budownictwa Żelbetowego Politechniki Gdańskiej i nią kierował.
W 1945 r. reaktywował Polski Związek Inżynierów - Oddział w Gdańsku i był jego pierwszym prezesem. Kierował również Oddziałem Morskiego Stowarzyszenia Inżynierów Budowlanych.
Po roku 1945 był zaangażowany w sprawę ochrony i praw ludności autochtonicznej w Gdańsku, także Kaszub, Warmii i Mazur. Zasiadał w Wojewódzkiej Komisji Weryfikacyjnej (weryfikacja narodowościowa po II wojnie światowej). Prof. Bronisław Bukowski jest Patronem ulicy w Gdańsku – Siódmym Dworze.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/bukowski-bronislaw
PROF. KAROL POMIANOWSKI (1874-1948)
Inżynier hydrotechnik, uczony w dziedzinie hydrauliki, geologii i mechaniki gruntów, światowy autorytet w budownictwie wodnym, inicjator budowy zapory na Dunajcu w Rożnowie. Profesor Politechniki Lwowskiej, Warszawskiej i Gdańskiej. Organizator i pierwszy dziekan Wydziału Inżynierii Lądowej Politechnice Gdańskiej.
W 1900 r. ukończył studia na Wydziale Inżynierii Szkoły Politechnicznej we Lwowie, uzyskując dyplom inżyniera budownictwa. W latach 1901-1917 pracował na Politechnice Lwowskiej w Katedrze Budownictwa Wodnego od 1917 roku jako kierownik Katedry Kanalizacji i Wodociągów. W latach 1918-1939 pracował na Politechnice Warszawskiej jako kierownik Katedry Budownictwa Wodnego.
Zainicjował budowę zapory na Dunajcu w Rożnowie – był autorem pierwszego projektu oraz stałym konsultantem w czasie studiów projektowych i budowy zapory. Opracował koncepcje zabudowy hydrotechnicznej rzek: Soła, Dunajec, San, Stryj i Brda. Autor projektów wodociągów i kanalizacji m.in. dla Lwowa (1901-1911), Warszawy (1922-1925), Gdyni, Łowicza, Kalisza, Otwocka, Ciechanowa, a także pierwszej w Europie oczyszczalni ścieków z wielokrotnym zraszaniem złoży biologicznych w Gdyni (1937).
W latach 1928–1939 był członkiem Rady Technicznej ds. morskich przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Podczas II wojny światowej wykładał w otwartej przez Niemców Państwowej Wyższej Szkole Technicznej, jednocześnie prowadził tajne nauczanie.
Po wojnie w 1945 r. w Gdańsku na Politechnice Gdańskiej zorganizował od podstaw i był pierwszym dziekanem Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej, kierownikiem Katedry Hydrauliki i Hydrologii oraz Budowy Zapór, Jazów i Zakładów o Sile Wodnej. Uruchomił i kierował Laboratorium Wodnym, prowadził pionierskie badania zjawisk ruchu rumowiska i rozpraszania energii wodnej. Jego imieniem nazwano Fundację Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej.
W kilku miastach, w tym w Gdyni, znajduje się ulica nazwana imieniem Karola Pomianowskiego.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/pomianowski-karol
PROF. EDWARD GEISLER (1884-1966)
Technolog, inżynier mechanik, konstruktor środków produkcji, prekursor inżynierii organizacji produkcji, organizator oraz inicjator rozwoju przemysłu obrabiarkowego w Polsce. Profesor Politechniki Lwowskiej i Politechniki Gdańskiej.
W latach 1901-1904 studiował nauki mechaniczne w Instytucie Politechnicznym w Warszawie. Kontynuował je na Politechnice Ryskiej na Wydziale Mechanicznym, gdzie w 1908 uzyskał dyplom inżyniera mechanika z odznaczeniem.
Po dwuletnim stażu przemysłowym w Anglii w latach 1910–1911 powrócił do Warszawy, gdzie kierował fabryką maszyn "Bragop". Prowadził wykłady w Szkole Technicznej Wawelberga i Rotwanda w Warszawie, znanej z przygotowywania na najwyższym poziomie inżynierów mechaników, kierowników fabryk i organizatorów produkcji. W latach 1916–1917 był konstruktorem w fabryce obrabiarek S.A. Gerlach i Pulsat w Charkowie. Po powrocie do Warszawy, rozpoczął pracę jako naczelnik Biura Technicznego Departamentu Artyleryjskiego Ministerstwa Spraw Wojskowych, opracowując projekt Zbrojowni Warszawskiej.
Od 1921 pracował na Politechnice Lwowskiej na stanowisku profesora nadzwyczajnego, następnie zwyczajnego. W latach 1921-1941 pełnił funkcję kierownika Katedry Obróbki Metali na Wydziale Mechanicznym, a w latach 1923-1924 1933-1936 był dziekanem Wydziału Mechanicznego Politechniki. W 1925 roku założył we Lwowie pierwszy w Polsce Instytut Psychotechniczny, którym kierował do 1939.
W latach 1924–1939 był delegatem Senatu Politechniki Lwowskiej w Komisji Przemysłu Wojennego przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu, a w 1935 w Komisji Ministerstwa Spraw Wojskowych. Opracował koncepcję rozwoju polskiego przemysłu obrabiarkowego. Projekty te zostały wykorzystane w trakcie budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP).
Prowadził prekursorskie w Polsce badania w zakresie ekonomii pracy, obliczania czasu roboczego i kosztów wspólnych w procesie produkcyjnym.
W latach 1945-1946 pełnił funkcję prorektora do spraw nauki Politechniki Gdańskiej, m.in. opiniował i zatwierdzał strukturę organizacyjną Uczelni.
W latach 1945-1960 był kierownikiem Katedry Budowy Obrabiarek do Metali na Wydziale Mechanicznym, którą zorganizował, Katedry Organizacji Zakładów Przemysłowych, Zakładu Budowy Obrabiarek do Metali i Katedry Obrabiarek do Metali.
Był projektantem obrabiarek precyzyjnych uniwersalnych oraz specjalnych dla przemysłu stoczniowego i maszynowego.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/geisler-edward
PROF. ALEKSANDER RYLKE (1887-1968)
Komandor porucznik Marynarki Wojennej, inżynier okrętownictwa, jeden z twórców polskiego przemysłu okrętowego, projektant okrętów podwodnych i kontrtorpedowców, autor koncepcji bocznego wodowania statków, profesor zwyczajny, doktor honoris causa Politechniki Gdańskiej (1965).
Studia wyższe ukończył z wyróżnieniem na Wydziale Okrętowym Szkoły Inżynierów Marynarki Wojennej w Kronsztadzie w 1909 roku, uzyskując dyplom inżyniera i stopień podporucznika marynarki. Przez szereg lat pracował w stoczniach w Sewastopolu i Petersburgu, gdzie od 1916 kierował budową wielkich krążowników liniowych.
Po powrocie do Polski w 1919 roku, do 1934 roku pełnił służbę w Polskiej Marynarce Wojennej. Prowadził nadzór nad budową monitorów rzecznych w gdańskiej Danziger Werft, oraz w Holandii kierował przebudową zakupionego w 1920 roku żaglowca szkolnego dla Szkoły Morskiej w Tczewie "Lwów". W latach 1927-1932 nadzorował we francuskich stoczniach w Blainville (k. Caen) i Nantes budowę kontrtorpedowców "Wicher" i "Burza" oraz trzech okrętów podwodnych: "Wilk", "Ryś" i "Żbik". W latach 1934-1935 współpracował z brytyjską stocznią w Cowes przy projekcie zakupionych przez Polskę kontrtorpedowców "Grom" i "Błyskawica" oraz w latach 1937-1938 w stoczni w Hawrze w związku z budową okrętów podwodnych. W 1938 r. uczestniczył w organizowaniu i budowie Stoczni Gdyńskiej, m.in. projektując trasernię kadłubową i pochylnię.
Podczas II wojny światowej, od 1942 roku, działał w szeregach Armii Krajowej pod pseudonimem "Piotr". W ramach konspiracyjnej organizacji Marynarki Wojennej "Alfa" brał udział w akcjach AK. W okresie okupacji niemieckiej, przebywając w Warszawie, organizował i prowadził tajne kursy z zakresu budownictwa okrętowego.
W 1945 roku został mianowany współpracownikiem Eugeniusza Kwiatkowskiego, Delegata Rządu do spraw Wybrzeża, wspierając go w odbudowie i organizacji stoczni polskich.
W tym samym roku przeniósł się na Politechnikę Gdańską, gdzie zorganizował pierwszy w Polsce Wydział Budowy Okrętów PG i był jego pierwszym dziekanem. Kierował również utworzoną przez siebie Katedrą Projektowania Okrętów. W latach 1946–1949 pełnił funkcję prorektora ds. nauki i nauczania.
Podstawowym celem Jego pracy naukowej i zawodowej było stworzenie zaplecza naukowo-badawczego dla polskiego przemysłu okrętowego. Był autorem koncepcji bocznego wodowania statków, która została po raz pierwszy zastosowana w 1950 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni.
W latach 1946–1949 pełnił funkcję prezesa Morskiego Stowarzyszenia Technicznego oraz w 1946 jednym z założycieli czasopisma "Technika Morza i Wybrzeża".
Jego imieniem nazwano dwa statki oraz ulicę w Gdańsku.
Jest autorem wspomnień "W służbie okrętu" (1967).
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/rylke-aleksander
PROF. ALEKSANDER POTYRAŁA (1902-1964)
Konstruktor, wybitnie zasłużony dla polskiego przemysłu okrętowego, projektant jednostek dla Marynarki Wojennej, organizator Polskiego Rejestru Żeglugi Śródlądowej (1938), organizator Polskiego Rejestru Statków (1945). Organizator i dyrektor Liceum Budowy Okrętów w Gdańsku "Conradinum".
W 1920 roku, służąc w szeregach 216. Pułku Wojska Polskiego, brał udział w wojnie polsko-radzieckiej.
Studia na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej (Technische Hochschule Danzig) ukończył w 1926 roku, uzyskując dyplom inżyniera. Już w trakcie studiów aktywnie działał w środowisku polonijnym, będąc jednym z założycieli Związku Studentów Polaków Techniki Okrętowej "Korab".
Po ukończeniu studiów, od 1926 roku pracował w stoczni "Danziger Werft" w Gdańsku jako konstruktor. W 1930 roku podjął pracę w Stoczni Modlińskiej, gdzie kierował biurem konstrukcyjnym. W 1934 roku został zatrudniony w Szefostwie Służby Technicznej Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie, pełniąc funkcję instruktora budowy okrętów aż do wybuchu II wojny światowej.
Był autorem projektów jednostek dla Marynarki Wojennej, m.in. trałowca typu "Jaskółka" - pierwszego morskiego okrętu wojennego zbudowanego w Polsce (1935), a także pościgowca granicznego straży morskiej ORP "Batory". Opracował dokumentację techniczną okrętów podwodnych typu "Orzeł" i "Sęp", niszczycieli typu "Grom" i "Błyskawica" oraz stawiacza min "Gryf". W 1938 roku współorganizował Polski Rejestr Żeglugi Śródlądowej.
Okres II wojny światowej i okupację spędził w Warszawie. W ramach organizacji konspiracyjnej "Alfa" brał udział pod pseudonimem "Chrystian" w akcjach Armii Krajowej, kierując wywiadem związanym z przemysłem okrętowym. W 1943 roku zorganizował kurs budowy okrętów na tajnej Politechnice Warszawskiej.
Po zakończeniu wojny, w 1945 roku, po przyjeździe do Gdańska, założył Państwowe Liceum Budowy Okrętów "Conradinum", którego był dyrektorem do końca 1949 roku. Równocześnie, wspólnie z Aleksandrem Rylke, organizował Wydział Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej, obejmując Katedrę Architektury Okrętów. W latach 1956–1958 pełnił funkcję dziekana Wydziału Budowy Okrętów PG.
W 1946 roku współtworzył Polski Rejestr Statków, którego był dyrektorem do 1953 roku. Od 1953 roku działał jako członek redakcji czasopisma "International Shipbuilding Progress".
Jest autorem publikacji "Wspomnienia polskiego okrętowca z lat 1922–1945".
Profesor Potyrała jest patronem ulicy w dzielnicy Gdańsk-VII Dwór.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/potyrala-aleksander
PROF. ROBERT SZEWALSKI (1903-1993)
Uczony i wynalazca, specjalista energetyki cieplnej, w szczególności techniki turbinowej, konstruktor pierwszej polskiej turbiny parowej o mocy 2300 kW, profesor Politechniki Lwowskiej, profesor i rektor Politechniki Gdańskiej, Doktor honoris causa Politechniki Gdańskiej i Politechniki Poznańskiej. Członek rzeczywisty PAN, twórca Instytutu Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku.
W 1920 roku brał udział w obronie Lwowa. Studia ukończył w 1929 r. na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, uzyskując tytuł inżyniera mechanika z odznaczeniem, od 1927 jej asystent. W roku akademickim 1930/1931 odbył staż w fabrykach turbin parowych w Berlinie i Monachium. Od 1931 roku był adiunktem na Politechnice Lwowskiej. Stopień doktora uzyskał w 1935 roku, a w 1937 odbył staż naukowy w Szwajcarii. W 1938 roku otrzymał stopień doktora habilitowanego, a rok później został docentem.
Zmobilizowany w 1939 roku, został przydzielony do 6. Pułku Lotniczego. Powrócił do Lwowa po klęsce wrześniowej. W Politechnice przemianowanej na Lwowski Instytut Politechniczny objął stanowisko profesora i kierownictwo nowo utworzonej Katedry Teorii Mechanizmów i Maszyn. W latach 1942-1944, podczas niemieckiej okupacji Lwowa, pracował jako kierownik warsztatu przyrządów laboratoryjnych we Lwowie. W 1944 roku powrócił na uczelnię, by ponownie objąć stanowisko profesora i kierownika dwóch Katedr. W styczniu 1945 roku odmówił podpisania protestu Związku Patriotów Polskich skierowanego przeciw rządowi RP w Londynie; w ślad za nim podpisu odmówili pozostali profesorowie Instytutu.
Po zakończeniu II wojny współorganizował akcję przesiedleńczą polskich pracowników naukowych i ich rodzin ze Lwowa, w tym jesienią 1945 transport wysiedlonych lwowian, z których część dotarła do Gdańska.
W 1945 roku zatrudniony w Politechnice Gdańskiej na stanowisku profesora nadzwyczajnego był organizatorem i kierownikiem Katedry Turbin Parowych, Spalinowych i Sprężarek Wirnikowych na Wydziale Budowy Okrętów. Od 1948 kierował Zakładem Cieplnych Maszyn Wirnikowych w Gdańsku. Nominowany w 1949 na prof. zwyczajnego.
Równocześnie opracował plan odbudowy sprzętu turbinowego siłowni polskich, jako podstawę uruchomienia krajowego przemysłu turbinowego. W latach 1950-1952 pełnił funkcję dziekana Wydziału Budownictwa Okrętowego PG, a w latach 1951-1954 – funkcję rektora uczelni. W latach 1946-1947 przebywał w Stanach Zjednoczonych oraz Anglii, poznając najnowsze osiągnięcia techniki turbinowej. Jako ekspert dwukrotnie wyjeżdżał także do Szwajcarii.
Był twórcą i dyrektorem Biura Turbinowego Zjednoczenia Przemysłu Maszynowego z siedzibą w Gdańsku - pierwszej jednostki organizacyjnej przemysłu maszyn wirnikowych. W 1953 był konstruktorem pierwszej polskiej turbiny parowej typu TP2 o mocy 2300 KW, wykonanej w zakładach "ZAMECH" dla potrzeb polskiej energetyki. Pod jego kierownictwem opracowano produkowaną seryjnie turbinę parową okrętową «TP 9,5», a także serię turbin o mocy 2500 do 6000 kW. W roku 1962 opracował nowy wysokosprawny obieg turbiny gazowej z bezkorbowym generatorem spalin.
Twórca i długoletni przewodniczący Kapituły Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/szewalski-robert
PROF. STANISŁAW SZPOR (1908-1981)
Współtwórca elektryki polskiej, wybitny pedagog, uczony i konstruktor o międzynarodowej sławie, specjalista z techniki wysokich napięć, elektryczności atmosferycznej i aparatów elektrycznych, twórca gdańskiej szkoły ochrony odgromowej.
Po ukończeniu studiów w 1931 r. na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej rozpoczął pracę w Katedrze Miernictwa i Wysokich Napięć PW, a następnie w l. 1933–1939 w Fabryce Aparatów Elektrycznych Kazimierza Szpotańskiego na stanowisku kierownika. Opracował kilka wynalazków opatentowanych w kraju i w Niemczech.
W 1939 roku brał udział w działaniach wojennych, walcząc w obronie Warszawy, następnie Armii Polskiej we Francji w kampanii francuskiej. Po kapitulacji Francji w 1940 został internowany w Szwajcarii, w obozie uniwersyteckim dla Polaków w Winterthur, gdzie prowadził wykłady akademickie z przedmiotu "aparaty elektryczne", publikował i studiował. Prowadził jednocześnie intensywne badania naukowe nad piorunami i ochroną odgromową. Za pomocą skonstruowanego przez siebie aparatu fotograficznego z wirującymi filmami, rejestrującego wyładowania atmosferyczne, 1945 r. wykonał pierwsze w Europie zdjęcie pioruna wielokrotnego.
Po zwolnieniu z internowania w październiku 1945 pozostał we Francji i pracował w Lyonie w Atteliers de Construction Electriques de Delle, głównie w zwarciowni. brał też udział w pierwszej powojennej sesji CIGRE.
Od 1947 w rozpoczął pracę jako profesor Wydziału Elektrycznego Politechniki Gdańskiej. Był twórcą i do 1968 kierownikiem Katedry Wysokich Napięć i Aparatury Rozdzielczej. Za swoje wystąpienia polityczne został pozbawiony funkcji kierownika i odsunięty od wykładów, pozwolono mu kontynuować badania m.in. nad wyładowaniami atmosferycznymi w Tatrach.
W 2007 r. Oddziału Gdańskiego SEP i Wydziałem Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej ufundował Medal Pamiątkowy imienia Profesora Stanisława Szpora
Imię profesora Stanisława Szpora nosi jedna z ulic na osiedlu mieszkaniowym w Gdańsku-Chełmie (2007).
W setną rocznicę urodzin prof. Szpora ZG Stowarzyszenia Elektryków Polskich uchwaliło rok 2008 Rokiem Profesora Stanisława Szpora.
Więcej informacji:
https://pg.edu.pl/uczelnia/ludzie-pg/zlota-ksiega/pionierzy-pg/szpor-stanislaw
